Adların mənası - TAM SİYAHI (4)
Seyfi (Sefiyə) - (Ər.) 1.Qılıncla əlaqədar qılınc şəklində. 2.Əsgərliklə əlaqədar. Hərbi.
Seyful - Qılınc.
Seyfulla - (Ər.) Allahın qılıncı. - Əli (r.a.) -nin və Hz. Xalid b. Vəlidin ləqəbi.
Seyxan - (Ər.) 1.İordaniyanın kənarında Hz.Musanın məzarının olduğu şəhər. 2.Adana düzənliyini yararaq
İskəndərun körfəzinə tökülən çay. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Seyidxan - (Ər.) Xanlar başı, rəhbər.
Seylab - (Fars.) Sel, sel suyu.
Seylan - (Ər.) Axma, axış. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Seymur - 1.Xeyirxahlıq, nicat. 2.Sirləri üzə çıxaran, məxfi işləri açan.
Seyran - (Ər.) Gəzmə, baxıb seyr etmə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Seyyid (Seyyidə) - (Ər.) 1.Bir cəmiyyətin irəli gələn şəxsi, lider. 2.Hz. Peyğəmbərin nəslindən olan kimsə.
Sezən - O şəxs ki, hiss edir.
Sezgin - (Tür.) Sezmə qabiliyyəti olan, duyğulu anlayışlı. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Sezginay - (Tür.) (Bax Sezgin). - Kişi ve qadın adı olaraq istifadə edilir.
Səadət - Xoşbəxtıik, bəxtiyarlıq.
Səba - (Ər.) Gündoğandan əsən yüngül külək. Türk musiqisinin ən köhnə məqamlarından.
Səbinə - Sabinyanok tayfasından.
Səbnur - Gecə nuru.
Səbri - (Ər.) Səbirlə əlaqədar, səbrə bağlı.
Səbrinnisə - (Ər.) Qadınların sabırlısı.
Səcid - Allaha pərəstiş edən.
Səda - 1.Səs,avaz. 2.Əks-səda.
Səda - (Ər.) Səs. Əks-səda.
Sədad - (Ər.) Doğruluq, haqq. Insaf, doğru və haqlı.
Sədaqət - Vəfa, etibar.
Səddam - Qarşi duran adam.
Sədəf - (Ər.) 1.Bəzi dəniz heyvanlarının sərt, ağ və parlaq qabığı. 2.Bu qabıqdan edilmiş və ya bəzənmiş
əşya.
Sədri - (Ər.) Birinci, baş.
Səfa - (Ər.) 1.Könül rahatlığı, xatircəmlik, rahatlıq, qayğısız və sakitolma. 2.Əyləncə, zövq, sevinc.
3.Saf,duru. 4.Tamaşa,seyr. 5.könülaçan.
Səfbəstə - (Ər.Fars.İbr.) Səf bağlanmış, sıra-sıra düzülmüş.
Səfər - (Ər.) 1.Bir yerdən bir yerə getmə, səfər, səyahət. 2.Döyüş hazırlığı,döyüşəgetmə. Hərb, döyüş.
3. Gəmilərin üzüb limana təkrar dönənə qədər etdikləri hərəkət. 4.Şəri baxımdan üç gün üç gecəlik (və ya on
səkkiz saatlıq) yol getmək üçün adamın olduğu yerdən ayrılması. 5.Dəfə, kərə. 6.Təmiz ürəkli, dürüst kimsə.
7. Hicri təqviminin ikinci ayı.
Səfinə - (Ər.) 1.Gəmi, qayıq. 2.Kosmosun cənub yarımı.
66
Səfir - (Ər.) Elçi. xarici diplomat.
Səfiulla - İlahi təmizlik.
Səftər - (Ər.) Düşmən səflərini yaran, igid.
Səfiyyə - Səmimi, seçilmiş dost.
Səfurə - Zərif, yaraşıqlı, incə.
Səhhət - Dürüstlük, doğruluq.
Səhra - (Ər.) Ucsuz-bucaqsız qum çöllüyü, çöl.
Səhran - (Ər.) Gecələri oyaq qalan.
Səhrə - (Ər.) Qaya. Kütlə.
Səxavət - (Ər.) Əl açıqlığı, comərdlik.
Səid (Səidə) - (Ər.) Xoşbəxt, mübarək, müqəddəs, uğurlu, məsud, savab qazanmış, Allah qatında məqbul
tutulmuş. - Səhabə adlarındandır.
Səkinə - (Ər.) Sakit olmaq, sükunət. Hüzur, könül rahatlığı.
Səid - Xoşbəxt.
Səkinə - Sakitlik, dinclik.
Səlahəddin - (Ər.) Dininə bağlı kimsə.
Səlihə - (Ər.) Ədalətli, mehriban.
Səlil - (Ər.) Yeni doğulmuş oğlan uşağı.
Səlilə - (Ər.) Yeni doğulmuş ilk qız uşağı.
Səlim (Səlimə) - 1.Qüsuru, nöqsanı olmayan, sağlam, gümrah doğru. 2.Təhlükəsiz, zərərsiz, xilas olmuş.
3.Təmiz,səmimi, sülhsevər, sakit, dinc.
Səlin - (Tür.) 1.Gur axan su. 2.Orta Asiyada yetişən, bəstəboy, davamlı yaşıl qalan bitki.
Səma - (Ər.) 1.Eşitmə, duyma, musiqi dinləmə. 2.Göy. 3.Fələk.
Səmayə - Uca, yüksək.
Səməd - (Ər.) Əzəli, əbədi və uca olan və heç kimə və ya nəyə ehtiyacı olmayan, mütləq, malik olan uca
Allah. - Allahın adlarındandır. (Əslində ad olaraq Saməd deyilməli - Səməd şəkilində səsləndirmək düzgün
deyil).
Səməndər - (Yunan) Əfsanəvi quş.
Səmih (Səmihə) - (Ər.) Əliaçıq, comərd.
Səmim (Səmimə) - (Ər.) Bir şeyin mərkəzi, içi, əsl qisimi.
Səmin (Səminə) - (Ər.) Bahalı, qiymətli. Çox qiymətli.
Səmir - (Ər.) 1.Rəfiq. 2.Xüsusiyyətli. 3.Yamac, dağ silsiləsi.4.Meyvəlı, yemişli meyvə verən.
Səmirə - (Ər.) Qaymağı çalxalayıb bir yerə toplamaqdan əvvəl üstündə görünən yağ parçaları.
Səmid - 1.Təmiz bişirilmiş olan kabab. 2.Təmizlənmiş, təmizlənmiş və pak olmuş. 3.Doldurulmuş bağırsaq.
4. Bir-biri üstünə yığılmış kirəmit.
Sənan - (Ər.) 1.Aşiq, məcnun, vurğun. 2.Işıqlı, parlaq.
Sənay - (Tür.) Ay kimisən sən - mənasında. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
67
Səncər - Şahzadə.
Sənəm - (Ər.) 1.Bütpərəstlərin sitayiş etdikləri heykəl, büt, put. 2.Çox gözəl qadın. 2.Sevgili - Ad olaraq
istifadə edilməz.
Sənər - (Tür.) Məşhur, tanınmış kimsə.
Səniyə - (Ər.) Yüksək, uca, ali.
Sənubər - 1.Ucaboylu, düzqamətli. 2.Gözəlin boyu,qaməti. 3.Şam ağacı. 4.Küknar ağacı.
Səran - (Ər.) Işıqlı, parlaq.
Sərcan - : (Tür.) Sevimli, sevilən.
Sərdar - (Fars.) 1.Baş komandan, rəhbər. 2.Canişin. 3.Səfər dövründə padşah yerinə ordunun başında
səfərə gedən vəziri azamlara verilən ad. - Sərdar-ı əkrəm.
Sərəngül - (Tür.) Baş gül. Güllərin birincisi.
Sərhad - (Fars.Ər.İbr.) Hudut, sərhəd, sınır başı; - iki dövlət arasındakı sərhəd boyu.
Sərxan - (Ər.) 1.Qurd, canavar. 2.Baş oxucu, müğənni başı. xanəndə, oxuyan. 2.Böyük xan.
Sərim (Sərimə) - (Ər.) Kəskin, kəsici.
Sərimər - (Tür.) Səbirli kimsə.
Səriyyə - (Ər.) 1.Gecə buludları. 2.Hz. Peyğəmbər (səs) -in olmadığı kiçik hərbi birliklərə verilən ad.
Sərqan - (Fars.Tür.İbr.) 1.Soylu qan, başçı. 2.Qovan.
Sərqız - (Fars.Tür.İbr.) Baş qız. Qızların, gözəllərin başı.
Sərməd - (Ər.) Əbədilik, əbədiyyət, sonsuzluq.
Sərmələk - (Fars.) Mələklərin başı, mələk qədər gözəl və yaxşı.
Sərmin - (Tür.) Nərmin, Şərmin kimi adlara bənzədilmişdir.
Sərnaz - (Fars.) Çox nazlı.
Sərnəvaz - (Fars.) Baş oxşayan (tumarlayan), mehriban.
Sərnur - (Fars.) Baş işıq. İlk işıq.
Sərpqan - (Tür.) Sərt, güclü soydan gələn.
Sərtac - (Fars.) Baş dacı, çox sevilən, sayılan.
Sərva - (Fars.) Söz, nağıl.
Sərvər - (Fars.) Baş, prezident, rəis, ulu.
Sərvət - (Ər.) Zənginlik, varlıq. Zənginliyi meydana gətirən mal, mülk, pul. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə
edilir.
Sərvi - (Fars.) Tünd yaşıl yarpaqlı, incə uzun bir ağac növü. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Sərvinaz - (Fars.) Uzun boylu, sərv kimi nazlı-qəmzəli, sevimli, İncə, sehrli, yaraşıqlı.
Səttar - (Ər.) 1.Örtən (eybləri), günahları örtən. 2.Bağışlayan Allah. - Allah'ın adlarındandır.
Səud - (Ər.) Xoşbəxt.
Səyyarə - Hərəkət, gəzinti.
Sibay - (Ər. Tür.) Sevgi və cavanlıq.
68
Sibel - (Tür.) 1. Buğda başağı. 2. Hələ yerə düşməmiş yağış damlası.
Sidqi (Sidqiyə) - (Ər.) Daxili, ürək təmizliyi ilə, düzgünlüklə əlaqədar..
Sima - (Fars.) 1.Üz, çöhrə, bəniz. 2.Kimsə, insan, tip. 3.Şərəf,ləyaqət.
Simay - (Tür.) Gümüşdən ay, gümüş kimi parlaq ay.
Simtən - (Fars.) Bədəni gümüş kimi gözəl, parlaq olan.
Simuzər - 1.Qızıl-gümüş. 2.Xəzinə, qızıl.
Sinan - (Ər.) Mizraq, nizə, süngü və s. silahların iti ucu.
Sincan - (Tür.) Şərqi Anadolu bölgəsində yetişən, qırmızı ya da qan kimi qırmızısı rəngdə çiçəkləri olan çox
illik ətırlı bir bitki.
Sirac - (Fars.) 1.İşıq, məşəl, şam, çıraq. 2.Nur saçan mənasında Rəsulullah üçün istifadə edilmişdir.
Siracəddin - (Ər.) Dinin şamı, dinin verdiyi aydınlıq, işıq, işıqlandıran, aydınladan. .
Siran - (Ər.) Qalalar, hasarlar.
Sirat - (Ər.) 1.Sırat köprüsü. 2.Yol. 3.Cəhənnəmin üzərində qurulmuş olduguna inanılan dar ve keçilməsi
çətin olan köprü. 4."Parlaqlıq ver, işıqlıq gətir" mənasında istifadə edilən bir ad.
Siratulla - (Ər.) Doğru yol. Allahın yolu.
Sirazi - (Ər.) Məşəl, fakel.
Sirri (Sirriyə) - (Ər) 1.Sirrlə əlaqədar, sirrə aid. 2.Mistik.
Sitarə - (Fars.) Ulduz.
Sitəm - (Ər.) 1.Zülm və əzab. 2.Ad olaraq istifadə edilməsi uyğun deyil.
Siyami - (Ər.) Oruc tutan, oruclu, pislikdən uzaq.
Siyasət - (Ər.) 1.At idarəetmə, at işləriylə məşğulolma. 2.Məmləkət idarəsi. 3.Cəza, edam cəzası.
4. Siyasət, diplomatlık. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Siyavuş - Qara atlı.
Sokrat - Hakimiyyət saxlayan.
Solmaz - (Tür.) Hər zaman təzə, körpə və gənc.
Sona - Gözəl.
Sonay - (Tür.) Ayın son günləri. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Songül - Tür.) Son açan gül.
Songün - (Tür.) Sonuncu, son olan, meyl, qabiliyyət.
Sonnur - (Tür.) (Bax Sonay).
Sontac - (Tür.) Bənzərsiz tac.
Soyxan - (Tür.) Xan soyundan gələn.
Soyqan - (Tür.) Zadəgan soylu.
Soytəkin - (Tür.) Cəsur, igid.
Sönməz - (Tür.) Parlaqlığını, işığını heç itirməyən, hər zaman canlı. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Sönməzay - (Tür.) İşığı heç sönməyən ay.
69
Spartak - (Yunancadan) Sparta sakini.
Suad - (Ər.) Xoşbəxtliklə, səadətlə əlaqədar, xoşbəxt.
Suat - Yaxşılıq, xeyirxahlıq
Suay - (Tür.) Suya düşən ay. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Sufiyə - (Ər.) Pislik etməyən..
Suğra - (Ər.) 1.Ən kiçik, ən balaca. 2.Ən kiçik qız, Ən kiçik bacı.
Sultan (Sultanə) - (Ər.) Padşah, hökmdar.
Sunar - (Tür.) Hörmətli bir şəkildə verir, təqdim edir.
Sunay - (Tür.) Ayı sun (təqdim et), gətir. Sun (təqdim et), və ay kəlimələrindən birləşmiş ad. - Kişi və qadın
adı olaraq istifadə edilir.
Surxay - Bu ad iki hissədən ibarətdir. Farsca "surx"- "qırmızı" və "ay" isə türkcədir - qədim türkcə "gözəl
ay", "qiymətli ay", "müqəddəs ay", "saf ay" və ya "parlaq ay" mənasını verir.
Susanna - (Ər.) Zanbaq.
Suzdil - (Fars.) 1.Türk musiqisinin Səd məqamlarından biri. 2.Könül atəşi, könül istiliyi.
Suzən - (Fars.) Yaxan, yandırıcı, yanan, yanıcı.
Suzi - (Fars. 1.Yanma, alovlanma ilə əlaqədar. 2.(Məcazi): Pulsuz kimsə.
Sübhan - Allahın adıdır.
Sübhi (Sübhiyə) - (Ər.) Səhər vaxtı, şəfəq ilə əlaqədar.
Sücəddin - Patriot, dostluq, yaxşılıq.
Süheyb - Dostluq, dostcasına.
Süleyman - (Ər.) 1.(İvrit) "Dinclik, sakitlik". 2.Əmin-amanlıqda yaşayan, mühafizə olunmuş. 2.Quran-ı
Kərimdə adı keçən peyğəmbərdən biri. Ulu-l -Əzm peyğəmbərlərdəndir.
Sülünay - (Tür.) Ay kimi gözəl, uzun boylu, əndamlı.
Sülünbikə - (Tür.) Sülün (Qırqovul) kimi boylu əndamlı qadın.
Süməyya - Xüsusi ad.
Sünbül - Bir çiçək adı (Gözəllərin saçı ona bənzədilir).
Sürəyya - 1.Parlaq,incə. 2.Ulduz.
Süsən - Dağ laləsi.
Sveta - Işıq saçan (Rus).
Ş
Şaban - (Ər.) 2.Hicri, Qəməri aylarının səkkizincisi, üç ayın ikinci ayı, ramazandan öncə gələn ay.
Şabəddin - (Ər.) Din birliyi, camaatı.
Şadi - (Fars.) 1.Sevinc, xoşbəxtlik. 2.Müğənni.
Şadiyə - (Ər.) 1.Məmnunluq, sevinc, könül fərahlığı. 2.Gözəl səslə mahnı oxuyan, şeir söyləyən.
Şaduman - (Ər.) Sevincli, şən, məmnun.
Şafiq - Şəfqərli, mərhəmətli, rəhimli.
Şahab - (Ər.) 1.Alov, atəş parçası. 2.Düşən ulduz, axan ulduz. 3.Cəsur ürəkli kimsə.
70
Şahadəddin - (Ər.) Dinin şahidliyi, dinin əlaməti, işarəsi, dinin ulduzu.
Şahaləm - (Fars.Ər.İbr.) Kainatın hökmdarı.
Şahamət - (Ər.) 1.Zəka və ağılla birlikdə olan igidlik, cəsarət. 2.Köklük, birlik.
Şahandə - (Fars.) Mutlu, məmnun.
Şahat - ( Fars,Tür.İbr.) Güclü, gözəl cins at, atların şahı.
Şahbanu - (Fars.) Hökmdar yoldaşı, şah xanımı.
Şahbaz - (Fars.) 1.Böyük, dəbdəbəli, ağ və iri doğulan, igid qəhrəman, üstün, birinci. 2.Yaraşıqlı, igid.
3.Comərd. 4.Gözəl, mükəmməl. 5.Şah qartalı, qartal, tərlan.
Şahbəy - ( Fars,Tür.İbr.) Üstün xüsusiyyətli, hörmətli, uca.
Şahbulad - Ən birinci, şox yaxşı.
Şahdanə - (Fars.) İri inci dənəsi.
Şahdar - (Fars.) Budaqlı, budaqlı ağac.
Şahəsər - (Fars.) Qiymətli, üstün xüsusiyyətli qalıcı,qiymətli üstün əsər.
Şahxanım - (Fars.) Xanım sultan. - Şah və xanım sözlərindən birləşmiş ad.
Şahi - (Fars.) 1.Şaha hökmdara mənsub, şah ilə əlaqədar. 2.Şahlıq, hökmdarlıq.
Şahid - (Ər.) 1.Bir yerdə olan, bir şeyi görən və gördüyü və bildiyi şeylər mövzusunda məlumat verən kimsə,
şahid. 2.Bir aktın edilməsi zamanı tərəflərdən birinin yanında hazır olan. 3.Təsdiqləyən, isbat edən.
4. Hz. Məhəmmədin sifətlərindən.
Şahigül - (Fars.) Gül sahəsi.
Şahika - (Ər.) Zirvə, dağ təpəsi.
Şahin - ( Fars,Tür.İbr.) 1.Böyük boylu, dimdikli yırtıcı bir quş. 2.Qartal, tərlan.
Şahinər - ( Fars,Tür.İbr.) Şahin kimi güclü, igid ər.
Şahinxan - ( Fars,Tür.İbr.) Güclü, igid kimsə.
Şahinqan - ( Fars,Tür.İbr.) İgid soydan gələn, güclü, qəhrəman.
Şahinmələk - ( Fars,Ər.İbr.) Mələklər qədər gözəl, gözəllikdə lider.
Şahintər - ( Fars.) Çox igid, qəhrəman, şahin kimi.
Şahlar - Bir çox hökmdarların gücü.
Şahmar - İlan,iri zəhərlı ılan.
Şahmuz - (Fars.) Şah, hökmdar nəslindən gələn.
Şahnaz - (Fars.) 1.Musiqidə muğam adı. 2.Zərli ipək parça adı. 3.Çox nazlı.
Şahnisə - ( Fars,Ər.İbr.) 1.Hökmdar qadın, hökmdar arvadı. 2.Qadınların şahı, üstün xüsusiyyətli, qiymətli
qadın.
Şahnur - ( Fars,Ər.İbr.) 1.Qaynaq, işıq qaynağı. 2.Münəvvər.
Şahpər - (Fars.) Quş qanadının ən uzun tükü.
Şahran - (Fars.) 1.Böyük işlək yol, ana yol, prospekt. 2.Çaşılmağı mümkün olmayan doğru və açıq yol.
Şahruh - ( Fars,Ər.İbr.) Uca ruhlu, görkəmli, üstün şəxsiyyətli kimsə.
Şahsüvar - (Fars.) 1.Mahir minici. 2.Şahın atlı qvardiyası, yaxşı ata minən igid kimsə. 3.Atlılar dəstəsi.
71
Şahvar - (Fars.) 1.Şaha, hökmdara yaraşan surətdə. 2.İri və yaxşı cins inci.
Şahvələd - ( Fars,Ər.İbr.) Hökmdar uşağı. şah övladı.
Şahyar - (Fars.) Şahın dostu.
Şahzad - ( Fars,Ər.İbr.) Hörmətli kimsə.
Şahzadə - (Fars.) Şahzadə, şah oğlu, hökmdar uşağı.
Şaiq (Şaiqə) - (Ər.) İstəkli, həvəsli. ilhamlı, sövqlü.
Şakir (Şakirə) - (Ər.) Şükr edən, vəziyyətindən məmnun olan. Allaha şükür. Quranda çox tez keçən
sözlərdən biridir.
Şamama - Ətirli, şırın dadan, adətən yeyilməyən kiçik dekorativ qovun cinsi.
Şamih - (Ər.) Yüksək, görkəmli.
Şamihə - (Ər.) 1.Yüksək, dəbdəbəli. 2.Qürurlu.
Şamil (Şamilə) - (Ər.) 1.Universal. 2.Geniş əhatəli, çevrəsinə alan, içinə alan, örtən, qapayan. - Məşhur
Qafqaz Türk liderlərindən Dağıstan aslanı Şeyx Şamil.
Şanal - (Tür.) Şöhrətin yayılsın, tanınmış şanlı bir insan ol. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şanan - (Fars.) 1.Şahlar. 2.Olduqca böyük boylu, yırtıcı bir quş.
Şananə - (Fars.) Hökmdarlara yaraşacaq qədər gözəl, əskiksiz olan.
Şayan - (Fars.) Uyğun, yaraşan, münasib, layiq.
Şayəstə - (Fars.) Layiq uyğun, münasib.
Şayğan - (Fars.) 1.Layiq, yaraşan, münasib, əks olunar. 2.Ucuz, bol, çox.
Şaylan - (Tür.). 1.Çox öyünən, qürurlu kimsə. 2.Sevincli, şən. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şeyda - (Fars.) 1.Eşq dəlisi, aşiq. vurğun, məftun. 2.Xanım.
Şeydagül - (Fars.) Sevgisi səbəbindən dəliyə dönmüş gözəl.
Şeydanur - ( Fars,Ər.İbr.) (Bax Şeyda).
Şeyxulla - (Ər.) Allahın ağsaqqalı.
Şəbəfruz - (Fars.) O, gecəni işıqlandıran. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəbib - (Ər.) Gənclik, təzəlik.
Şəbxan - (Fars.) Gecə ötən bir cins bülbül.
Şəbnəm - (Fars.) Havada buxar vəziyyətindəikən gecənin sərinliyiylə yerdə ya da bitkilərin üzərində
toplanan su damcıları.
Şəbnur - ( Fars,Ər.İbr.) Gecənin nuru, gecənin işığı, nuru.
Şəci (Şəciə) - (Ər.) Cəsur, ürəkli, igid.
Şədidə - (Ər.) Güclü.
Şəfa - Sağlamlıq
Şəfaəddin - (Ər.) Dinin, Allah ilə qul arasınadaki vasitəsi, dinin şəfaəti.
Şəfaət - (Ər.) Birinin günahının bağışlanması və ya arzusunu yerinə yetirilməsi üçün o kimsəylə Tanrı
arasında peyğəmbərin etdiyi vasitəçilik. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
72
Şəfəq - (Ər.) 1)Günəşin çıxması və ya batması ərəfəsində göyün qızarması 2)Günəs, nur, işıq. 1. Ucalıq,
ululuq, izzət, seçkinlik. Yaxşı əxlaq və fəzilətlər nəticəsində meydana gələn mənəvi ucalıq.
Şəfəqgün - (ə.t.i) Şəfəq rəngli, qırmızı.
Şəfi - (Ər.) 1)Günahkarın bağışlanmasını xahiş edən,iltimasçı 2)Şəfa verən, sağaldan, şəfaət edən. 3)
Müalicə, müalicəvi
Şəfiq - (Ər.) Şəfqətli, mərhəmət olan, mərhəmətli.
Şəfqa - (Ər.) (Bax Şəfiq)
Şəfqət - (Ər.). Mehribanlıq, ağrıma və sevgi duyğusu. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəhadət - (Ər.) 1. Şahidlik, şahidlik etmək. 2. Bir şeyin doğruluğuna inanma. 3. Uca bir ideal uğrunda ölmə,
şəhidlik, şəhid olmaq. 4. İşarə. 5. Kəlmeyi-şəhadət. 6. Açıq, əlamət. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəhadətdin - (Ər.) 1. Dinin şahidliyi. 2. Dinin əlaməti, işarəsi.
Şəhbal - (Fars.) Quş qanadının ən uzun tükü.
Şəhla - (Ər.) 1. Ala,tünd mavi əla göz. 2. Yüngül, şirin çəp, çəp baxan, çaş.
Şəhriban - (Fars.) Şəhərin böyüyü, irəli gələni.
Şəhrinaz - (Fars.) Türk musiqisinin ən köhnə məqamlarından.
Şəhriyar - (Fars.) Şah, Padşah, çar; hökmdar.- Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəhrud - (Fars.) Böyük çay, çay.
Şəhzad - (Fars.) Hörmətli kimsə.
Şəxsinur - (Ər.) Nurlu adam, işıqlı kimsə.
Şəkər - Şirin, mülayim
Şəkib (Şəkibə) - (Fars.) Səbirli, dözümlü, dayanıqlı
Şəkimə - (Ər.) Dayanıqlılıq, dözmə, qarşı qoyma.
Şəkur (Şəkurə) - (Ər.) Şükr edən, şükür edici, dəyər bilən.
Şəlalə - (Ər.) Böyük bir axar suyun yüksəkdən düşməsiylə meydana gələn böyük çağlayan su.
Şəmail - (Ər.) 1.Xasiyyətlər, davranışlar, alışqılar. 2.Bir kimsənin xarici görünüşünün xüsusiyyətləri.
Şəmdin - (Ər.) Dinin şamı, dinin nuru.
Şəmi - (Ər) 1.Mumla, işıqla bağlı, işıqlı. 2.Şam edən ya da satan kimsə.
Şəmim (Şəmimə) - (Ər.) Gözəl iy verən, gözəl qoxulu, gözəl qoxu.
Şəminur - (Ər.) Mum işığı, şam işığı.
Şəms - (Ər.) Günəş.
Şəmsəddin - (Ər.) Dinin günəşi, dinin insanlara verdiyi işıq.
Şəmsi - (Ər.) 1.Günəşə aid, günəşlə əlaqədar. 2.Təqvim növü.
Şəmsifər - ( Fars,Ər.İbr.) Günəşin işığı, parlaqlığı. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəmsinisə - ( Fars,Ər.İbr.) Qadınların günəşi. Günəş kimi qadın.
Şəmsinur - (Ər.) Günəşin işığı, nuru.
Şəmsiyyə - Günıük, çətir.
Şəmsparə - ( Fars,Ər.İbr.) Günəş parçası. Çox parlaq. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
73
Şəmşir - (Fars.) Qılınc.
Şənay - (Fars.Tür.İbr.) Ayın parlaqlığı, gözəlliyi, parlaq ay, xoş əhval-ruhiyyə yaradan ay.
Şəncan - (Fars.Tür.İbr.) Canlı, nəşəli, hərəkətli quruluşu olan kimsə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəndoğan - (Fars.Tür.İbr.) Sevincli, şən ol. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəndur - (Fars.Tür.İbr.) Şən, sevincli olması davam edən.
Şənəl - (Fars.Tür.İbr.) 1.Şən və xoşbəxt ev. 2.Region, el.
Şənər - (Fars.Tür.İbr.) Xoşbəxt, şən kimsə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəngil - (Fars.Tür.İbr.) Yaxşıürəkli, xoşsöhbət kimsə.
Şəngül - (Fars.Tür.İbr.) Gülün ən gözəl halı.
Şəngün - (Fars.Tür.İbr.) Sevincli, fərəhli gün.
Şənqal - (Fars.Tür.İbr.) Hər zaman şən qal. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şəniz - (Fars.) Sevincli, xoşbəxt iz, xatirə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şənnur - ( Fars,Ər.İbr.) Şən və nurlu insan. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şənsoy - (Fars.Tür.İbr.) Şən soydan gələn kimsə.
Şəntürk - (Fars.Tür.İbr.) Şən, canlı, xoşbəxt türk.
Şənyaşar - (Fars.Tür.İbr.) Həyatı şən, xoşbəxt keçən kimsə.
Şənyurd - (Fars.Tür.İbr.) Şən, xoşbəxt insanların yurdu; ölkəsində yaşayan.
Şərafəddin - (Ər.) Dinin şərəflisi, böyüyü.
Şərafət - (Ər.) Şərəfli olma halı. Soydanlıq, zadəganlıq. Hz. Məhəmməd (s.ə.s) - in nəslindən olma.
Şərarə - (Ər.) Qığılcım.
Şərəfxan - (Ər.Tür.İbr.) Böyük, uca hökmdar.
Şərəfnaz - ( Fars,Ər.İbr.) Çox nazlı.
Şərif (Şərifə) - (Ər.) Şərəfli, müqəddəs soylu, təmiz. 1.Tanınmış, məşhur. 2.Nəcib.
Şərməndə - (Fars.) Utancaq, çox utanan, xəcalətli.
Şərmin - (Fars.) Utancaq, xəcalətli.
Şətarət - (Ər.) Nəşə, sevinc, şənlik.
Şimşəkər - (Tür.) Çox hərəkətli, canlı, sürətli kimsə.
Şinavər - (Fars.) Suda üzən, üzgüçü.
Şirin - (Fars.) Sevimli, cana yaxın.
Şirvan - (Fars.) 1.İranda bir şəhər adı. 2.Aslan məskəni.
Şirzad - ( Fars,Ər.İbr.) Aslan kimi güclü, şəxsiyyətli kimsə.
Şöhrət - (Ər.) Şöhrətli, məşhur, şöhrəti ağızlarda gəzən. ad-san, tanınmaq.
Şölə - (Ər.) Alov. Alovlu atəş. Alov parıltısı, işıq.
Şövkət - (Ər.) Əzəmət, böyüklük, ululuq, dəbdəbə. cəlal.
Şövqi (Şövqiyə) - (Ər.) Şövqlə əlaqədar, şövqə aid, şən. ,istəkli.
74
Şövqidil - (Ər.Fars.İbr.) Gönül sevinci, könül sevinci.
Şuca - (Ər.) 1.Cəsarətli, cəsur, igid. 2.Aslan və xərçəng arasında ulduz koması.
Şücaət - (Ər.) İgidlik, cəsurluq, qorxusuzluq, ürək mətinliyi, qəhrəmanlıq.
Şücaəddin - (Ər.b.İbr.) Dinin qəhrəmanı, dinin igidi.
Şükran - (Ər.) Yaxşılıq bilmə, könül borcu, minnətdarlıq. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Şükriyə - (Ər.) Yaxşılıq bilmə, minnətdarlıqla əlaqədar, yaxşılıq bilən.
Şükrü - (Ər.) Şükr, minnətdarlıqla əlaqədar.
Şükufə - (Fars.) Çiçək. Bəzəmədə çiçək motivlərinə söykənən bir tərz.
Şümşad - Ucaboylu, şaxqamətli (Rus).
T
Tacavər - (Fars.) Padşah, hökmdar.
Tacəddin - (Ər.) Dinin tacı.
Taci - (Ər.) Tacla əlaqədar.
Tacik - (Fars.) İran və Türküstanda yaşayan İran əsilli, Farsca danışan xalqdan olan kimsə.
Tacim - (Ər.) Durğu, nöktələmə, nöktələtmə.
Tacir - Ticarətlə məşğul olan adam.
Tacisər - (Ər.) Baş tacı, ən çox sevilən, sayılan.
Tacnur - (Ər.) Işıqda nurdan tac.
Tağı - Dindar, mömin.
Tahir - (Ər.) 1.Təmiz, pak, günahsız. 2.Ciddi. 2.Türk musiqisinin sadə bir məqamı. 3.Hər cür günah və
ayıbdan arı olduğundan Rəsulullah (səs) -ə bu ad verilmişdir.
Tahirə - 1.Nurlu, inadlı. 2.Təmiz, saf.
Tahiyyə - (Ər.) 1."Allah ömür versin" deməkdir. Salam vermə, xeyir-dua etmək. 2.Mülk, malikiyyət.
Taif - (Ər.) Təvaf edən, dönən, gəzən.
Taifə - (Ər.) Bölük, qrup, dəstə, təriqət, qövm, qəbilə, tayfa.
Tale - 1.Bəxt,qismət. 2.Allah,tanrı. 3.Tülü edən,doğan, çıxan.
Taleh - 1.Yolagəlməz, islaholunmaz. 2.Təqsirkar, günahkar.3.Insan talei.
Talib (Talibə) - (Ər.) Axtaran, arzu edən. İstəyən,tələb rdən. 2.Müştəri, alıcı. 3.Bir qızla evlənmək
istəyən(oğlan). 4.Şagird, tələbə, mədrəsə tələbəsi, tələbə.5.Tövbə edən, günahlarına görə peşmanlıq duyub
Allahdan əfv diləyən, müsəlman.
Talik - (Ər.) 1.Gülərüzlü.2.Düz söz söyləyən.
Taliyə - (Ər.) 1.Sonradan gələn, bir şeyin arxası ilə gedən. İkinci dərəcədə olan. 2.Quran oxuyan.
Talu - (Tür.) 1.Seçmə, seçilmiş, gözəl. 2.İki kürək sümüyü arası. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Tamam - 1.Tam, bütöv, hamı, hamısı. 2.Son, axır. 3.Gözəllik.
Tamara - Şahanə. 2.Gözəl qiz(Rus).
Tamaşa - (Ər.) 1.Baxıb seyr etmə. 2.Gəzmə, gəzinti. 2.Hazır mətn əsasında quraşdırılmış dram, faciə və ya
komediya.
75
Tamerlan - 1.Igid,cəsur. 2.Dəmirdən, möhkəm.
Tamilla - İsmətli, gözəl (Fransiz).
Tamilə - Üzüntülü, ehtiraslı əzabverən.
Tapdıq - Tapıntı, tapılmış.
Tarkan - (Tür.) 1.İslamdan əvvəl türklərin istifadə etdiyi ad, vəkil, vəzir, bəy kimi adlar. 2.Imtiyazlı, hörmətli
adam. 3.Dağınıq.
Tarxun - (Ər.) Həkimlikdə istifadə edilən ətırlı bir bitki. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Tarik - (Ər.) Səhər ulduzu, zöhrə, venera, yol.
Tariyel - Igid, cəngavər.
Tayfun - (Tür.) Böyük okean və Çin dənizində görülən şiddətli fırtına.
Tayfur - (Ər.) 1.Kiçik bir quş növü. 2.Tayfuriye təriqətini quran Bəyazid Bəstami Əbu Zeyd Tayfurun adı.
Taymas - (Türk - Tatar) Düzgün yoldan sapmayan.
Telli - 1.Uzun saçlı. 2. Bəzənmiş, bəzəkli.
Telmiyə - (Ər.) 1.Parıldatma, rəng, rəngləmə. 2.Sətirləri başqa - başqa dillərdə olan şeir.
Telvin - (Ər.) Rəngvermə, boyama.
Temircan - (Tür.) Dəmir kimi möhkəm kimsə.
Temirxan - (Tür.) Dəmir kimi möhkəm güclü hökmdar. - Teymur xan.
Tengiz - (Tür.) Dəniz.
Terkan - (Tür.) Qoruyucu, gözətçi.
Terkeş - (Tür.) Oğuz yazılarında adı keçən bir qəhrəmanın adı.
Teymur - Qüdrətli, müzəffər, qüvvətli, möhkəm, dəmirdən.
Teymilla - Tanrının xidmətçisi.
Teyyub - Xoş, ürəyəyatan.
Tezay - Tez çıxan ay.
Tezcan - (Tür.) Təlaşlı, həyəcanlı, gözləməyə dözə bilməyən, səbrsiz. -Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Tezqan - (Tür.) Qanı qaynayan, həyəcanlı kimsə.
Təbəri - (Ər.) Böyük İslam tarixçilərindən biri.
Təbəssüm - (Ər.) Gülümsəmə.
Təbrik - Təbrik, bərəkət.
Təbriz - Inam.
Təhiyyə - (Ər.) 1.Salam. Salamvermə. 2.Xeyr duaetmə. 3.Davamlılıq. 4.Mülk, mülikiyyət.
Təhmasib - Sağlam, güclü.
Təhminə - Güclü, qüvvətli, nəhəng.
Tələt - (Ər.) Görkəm, zahir, sifət, üz, çöhrə, üz gözəlliyi. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Təmizcan - (Tür.) İçi təmiz olan kimsə.
Təmizxan - (Tür.) Yaxşı ixtisaslı lider.
76
Tənzil (Tənzilə) - (Ər.) Bir şeyin bir miqdarını çıxarmaq. * Endirmek, endirilmək, endirilən, aşağı endirmək. *
Quran-ı Kərimin vəhy vasitəsi ilə Peyğəmbərimizə (s.ə.s.) endirilməsi. Tədricən endirmə. (Birdən endirməyə
'Nazil', parça -parça endirməyə də 'Tənzil' deyilir.)
Təranə - Musiqi, melodiya.
Tərcan - (Tür.) 1.Gənc, təzə, cavan. 2.Qırmızı buğda. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Tərxan - Hakim, basçı, hökmdar.
Tərif - Nadir, qeyri-adi.
Tərlan - (Tür.) Sarı rəngli, böyük pencəli, qartala bənzəyən bir quş.
Təsliyə - (Ər.) Təsəllivermə,qvutma.
Təşkilat - İctimai birlk, dövlət idarəsi.
Təşnə - (Fars.) Susamış, çox istəkli.
Təşnədil - (Fars.) Can və könüldən istəkli.
Təşrifə - (Ər.) Şərəfləndirmə, şərəflənmə.
Təvəkkül - 1.Öz işini Allahın öhdəsinə qoyma, Allaha tapşırma, hər şeyi Allaha buraxaraq, mühakiməyə
boyunəymə..2.Vəkalət, ixtiyar.3.Umma. 4.Güman, təvəkkül.
Tofiq - Uğur, xoşbəxtlik.
Toğrul - Qüdrətli, şahin.
Tokay - Zərbə endirəm, döyüşçü.
Tomris - (Yun.) 1.Tarixdə, Fars kralı II. Keyxosrov ilə döyüşmüş olan Massagetlərin məşhur kraliçası.
2. Dəmir. 3.Həyat verən.
Tovuz - İstənilən gözəl, arzuolunan gözəl.
Tuday - (Monqol.) Göy qovşağı.
Tuğan - Şahin.
Tunay - (Tür.) Gecə görünən ay.
Tuncay - 1.Ucaboy, hündür. 2. Bürünc ay.
Turab - Torpaq.
Tural - Yaşamaq, mövcud olmaq, əbədi, ölməz, qalib gələn.
Turan - 1.Gözəl, incə. 2.Vətən. 3.Türk torpağı.
Turay - Görünən ay.
Tutu - (Fars.) l.Tutuquşu növündən bir quş. 2.Danışmağı sevən, çox danışan. 3.Gözəl, zərif, incə, şirindil.
Tükəzban - Xanım, qadın.
Türfə - 1.Tapılmayan,nadir, misli-bərabəri olmayan. 2.Qəribə əcaib.
Türkan - Türk sözünün farsca cəmi, türklər deməkdir.
Türkay - Türk ayı.
Türkcan - (Tür.) Seviən Türk.
Türkel - Türk torpağı, türk xalqı.
Türkər - Türk igidi, türk əsgəri.
Türksən - (Tür.) Şən və xoşbəxt Türk mənasında.
77
U
Ucal - Ucalmaq, yüksəlmək.
Uğur - Müvəffəqiyyət, uğur.
Uğurcan - (Tür.) Uğurlu, xeyirli kimsə.
Uğurxan - (Tür) Xeyirli lider.
Ulduz - (Tür.) 1.Gecələri göydə çılpaq gözlə işıqlı bir nöqtə olaraq görülən göy cisimi. 2.Bir nöqtədən ətrafa
beş və ya daha çox çıxıntısı olan bucaqlı. 3.Bəxt, taleh. 4.Peşəsində çox parlamış kimsə və daha çox
parlamış kimsə, kino sənətçisi. 5.Şimal (dənizçilik).
Ulduzə - Ulduz.
Ulduzxan - (Tür.) Ulduzların xaqanı.
Ulucan - (Tür.) Ərdəmli, hörmətli, uca insan.
Uluxan - (Tür.) Böyük, hörmətli hökmdar.
Ulus - Millət, xalq.
Uluslu - (Tür.) Uca, müqəddəs su.
Ulusoy - (Tür.) Ulu, uca, soylu.
Umar - (Tür.) 1.Çarə, çıxış yolu. 2.Həyatı. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Umay - (Tür.) 1.Orxun kitabələrində keçən, uşaqları və heyvanları qoruduğuna inanılan Tanrı tərəfindən.
2.Dövlət quşu. - Ad olaraq istifadə edilməz.
Umay - Xoşbəxtlik quşu.
Umnisə - Xanim.
Umud - İstək, arzu.
Umur (Tür.) 1.Ədəb. 2. Məlumat. 3.Təcrübə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Unay - Ayın səsi.
Urman - Yaxşı yarpaqlı və iynəyarpaqlı meşə. ( İran mənşəli sözdür. Slavyan dillərində də var).
Urfan - bilik, sənət, incəsənət.
Uruz - Ən yüksək titul.
Usama - Şir, aslan.
Uzman - (Tür.) Müəyyən bir iş ya da mövzuda məlumat, fikir və bacarığı olan kimsə. - Kişi və qadın adı
olaraq istifadə edilir.
Ü
Übey (Übeydə) - (Ər.) Tanrının xidmətçisi, kiçik kölə, köləcik. Səhabələrin istifadə isimlərdəndir. Ubeydə b.
əl-Cərrah.
Übeydulla - Allahın kiçik qulu.
Ulduz - Məşhur, görünən.
Ülfər - (Ər.) Böyük su, çay. -Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ülfət - (Ər.) 1.Alışma, qaynaşma, ünsiyyət. 2.Görüş, danışmaanlaşm Yaxınlıq. 3.Dostluq, sevgü, yoldaşlıq.
3.Həmrəylik, yekdillik. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir..
Ülkər - (Tür.) Buğa bürcündə yeddi ulduzdan biri, Bəxt ulduzu, Yeddi qardaş ulduzu - Kişi və qadın adı
olaraq istifadə edilir.
78
Ülvi (Ülviyə) - (Ər.) Yüksək, uca, mənəvi quruluşu ön plana çıxa bilən, saf, təmiz, ali, mənəviyyatlı, göylə
bağlı olan, səmavi, əzəmətli.
Ülviyyə - Yüksək, uca, ali; mənəviyyatlı, göylə bağlı olan; ilahi, səmavi.
Ümid - (Tür.) Ummaqdan doğan, güvən duyğusu, ümid. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ümidvar - Anadan doğulan uşaqların ölməməsi ümidlə qoyulan adlardandır.
Ümman - (Ər.) Ulu, böyük, əngin dəniz, okean; məc: geniş, əngin - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ümmət - (Ər.) Bir peyğəmbərə inananların hamısı. İslam dininə bağlı olanların hamısına verilən ad.
Ümmülbanu - Banunun - xanımın anası.
Ümran - 1.Abadlıq, abad. 2.Tərəqqi, mədəniyyət. 3.Xoşbəxtlik, rifah, şenlik, şən həyat.
Ünlü - (Tür.) Tanınmış, adı eşidilmiş, şöhrətli, şanlı. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ünsi - (Ünsiyyə) (Ər.) 1.Alışmış, dost olmuş. 2.Yoldaş, dost.
Ünzilə - (Ər.) Göndərilmiş, endirilmiş, nazil olunmuş.
Üzeyir - Ərəbcə "üzr" sözünün kiçildilmiş biçimidir. Üzr istəmək, üzürlü hesab etmək, bağışlamaq. 2.Nadir,
qiymətli, əziz 3.Quran-ı Kərimdə adı keçən, peyğəmbər olub olmadığı mövzusunda ixtilaflı görüşlər olan
adam. Tövbə surəsi: 30. ayədə adı keçir.
V
Vabil (Vabilə) - (Ər) İri damlalı yağış.
Vacibə - (Ər.) Edilməsi lazım olan.
Vacid (Vacidə) - (Ər.) 1.Meydana gətirən, yaradıcı, çıxaran. 2.Varlı, zəngin.
Vadim - (Köhnə rus adı) İğtişaşçı, mübahisə edən, günahlandıran, böhtançı və höcət adam, sübut edən
Vafi (Vafiyə) - (Ər.) Yetər, tam. Sözündə duran, sözünün ağası.
Vafiq - (Ər.) 1.Elçi, nümayəndə, rəsul. 2.Müvəffəqiyyət qazanan, xoşbəxt olan.
Vafir - (Ər.) Çox, bol.
Vahad - (Ər.) Səhra ortasında suyu və yaşıllığı olan yerlər. Vahalar.
Vahid (Vahidə) - (Ər.) Bağışlayan, bağışlayandır.Bir, tək, Yeganə,tənha, yalqız. Allahın sıfətlərındəndır.
Vahiddin - (Ər.) Tək din, dinin təkliyi.
Vaid - (Ər.) Birini yaxşılığa sövq və pislikdən uzaqlaşdırmaq üçün qorxutma, qorxutma.
Vail - (Ər.) Sığınacaq, xilas. - Səhabə adlarındandır: Vail b. Hücr.
Vaiz (Vaizə) - (Ər.) Dini öyüd-nəsihətdə olan kimsə.
Vaqif - (Ər.) 1. Bir şeyi əldə edən, bir işdən xəbərli olan, bilikli, dərin məlumatlı, gözüaçıq, xəbərdar, agah.
2. Duran, ayaq üstə duran.
Valeh - 1.Alişan, yanan, valeh olma. 2.Heyrətə düşmüş, çaşıb qalmış. 3.Vürğün, ehtirasa düşmüş.
Valid - 1.Valideyn, ata. 2.Yeni anadan olan.
Validə - Ana.
Vamiq (Vamiqə) - (Ər.) 1.Sevən, sevgili, aşiq. 2.Vamıq ilə Azra əhvalatının kişi qəhrəmanı.
Varid (varidə) - (Ər.) 1.Gələn, vasil olan, çatan. 2 Bir şey haqqında çıxan, deyilən.
79
Varis - (Ər.) 1.Cənab-ı Haqqın 99 adından biri. Mal və mülkün, bütün dəyərlərin son və gerçək sahibi uca
Allah. 2.Varis sözü, müsəlmanlar nəzərdə tutularaq də istifadə edilmişdir. 3.Varis, özünə miras düşən.
Vasif (Vasifə) - (Ər.) 1.Vəsfedən, izah edən, tərifləyən, vəsfləndırən. Bir kimsə və ya şeyi başqalarından
ayıran özünə xas hal, (təbiəti, xüsusiyyəti). 2.Bir şeyin mahiyyəti, sifəti, təbiəti, xarakteri ilə bunların təsvir və
sayılması.
Vasil (Vasilə) - (Ər.) 1.Çatan, qovuşan, yetişən. Nədən, səbəb. 2.Əlverişli vəziyyət. 3.Qovuşma, yaxınlaşma,
ayrılmaz dostluq. 4. Rəsulullahın cənnətdəki mövqeyi. - Maidə surəsi 57-ci ayədə keçməkdədir
Vasim - Gözəl, qəşəng, nəfis, zərif.
Vazeh - Açıq, aydın, aşkar.
Venera - 1.Planet.
Veysəl - (Ər.) Əslı Üveysdir. Kurd mənasında. Veysel Qarani: Rəşid xəlifələr dövründə Şamdan Mədinəyə
gələrək yaşamış, Mədinə-i Münəvvərədə etibarlı bir həyat sürmüş. Hədis-i şəriflərdə təriflənmiş məşhur vəli.
Siffin döyüşündə şəhid olduğu deyilir.
Veysi - (Ər.) Yoxsul, möhtac. Veysi:- Türk şairi, yazıçı.
Vezimə - (Ər.) Beytullaha göndərilən hədiyyə, ərməğan.
Vəcid - (Ər.) 1. Bir şeyin gözəlliyi qarşısında özünü itirəcək dərəcəyə gəlmək, coşqulanmaq. 2.Allah
sevgisindən ötəri duyulan coşğunluq, sevinc.
Vəcdət - (Ər.) Zənginlik.
Vəch (Vəcihə) - (Ər.) 1.Üz, çöhrə. 2.Tərz, üslub. 3.Səbəb, vəsilə.
Vəcibə - (Ər.) 1.Boyun borcu, vəzifə, borc hökmündə olan vəzifə. -* Qanun və əxlaqın zərurəti, yerinə
yetirilməsi lazım gələn şey.
Vəcid - (Ər.) 1.Bir şeyin gözəlliyi qarşısında özünü itirəcək dərəcəyə gəlmək, coşqulanmaq. 2.Allah
sevgisindən ötəri duyulan coşğunluq, sevinc.
Vəcizə - (Ər.) Dərin mənalı, köklü, gözəl söz.
Vədad,Vidad - (Ər.) 1.Sevgi, məhəbbət, dostluq. 2.Hüsni-rəğbət,simpatiya.
Vədid (Vədidə) - (Ər.) Dost, sevgisi çox olan.
Vədud - (Ər.) 1.Çox məhəbbətlə, çox şəfqətli. 2.Allahın adlarındandır. Yaxşı qullarını sevib onlara rəhmət və
razılığını iradə edən uca Allah.
Vəfa - (Ər.) 1.Sözünü yerinə yetirmək, sözündə durma, sədaqət, etibar, inam borcunu ödəmə. 2.Sevgi,
dostluq və bağlılıqda stabillik,çatma yetişmə; ömürü vəfa etmədi. 3.Kafi kifayət.
Vəfai - (Tür.) Vəfa ilə əlaqədar.
Vəfi - (Ər.) 1.Vəfalı, bağlı. 2.Tam, mükəmməl, qüsursuz.
Vəfiə - (Ər.) 1.Vəfalı, sevgisi müvəqqəti olmayan. 2.Tam, əskiksiz.
Vəfiq - (Ər.) Uyğun, müvafiq, yoldaş, arxadaş, eyni fikirdə olan.
Vəfir (Vəfirə) - (Ər.) Çox, bol.
Vəfrət - (Ər.) Çoxluq, bolluq. Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Vəhab (Vəhhab) - (Ər.) Bağışlayan, ehsan edən, saysız nemətlər verən uca Allah. - Bu ad esmaü-l
Hüsnadan-dır. Quran-ı Kərimdə, Al-i İmran, ayə: 8; Sad surəsi ayə: 9 və 35-də keçməkdədir.- Abdulvəhab.
Vəhad - (Ər.) Səhra ortasında suyu və yaşıllığı olan yerlər. Vahalar.
80
Vəhdət - (Ər.) 1.Vahidlik, təklik, birlik. 2.Allahı tək bilmək, Allahın birliyinə inanama, şirkdən uzaqlaşmaq.
3.Yalqızlıq, vahidlik, təklik. 3.Hakimiyyət və Təşri (qanun koyuculuğu) yalnız Allaha aid olaraq görmək.
Vəhdəddin - (Ər.) Dinin təkliyi, birliyi.
Vəkil - (Ər.) 1.Başqasının yerinə və adına hərəkət edən və ya danışan, müttəhimin hüquqlarını qoruyan.
2.Əsl vəzifəliləri yerinə çalışan, bir vəzifəni müvəqqəti olaraq idarə edən. birisinin və ya bir təşkilatın tapşırığı
ilə iş görən adam. 3.Müdafiəçi. 4.Hökumət üzvü olan kimsə, baxan, nazir. 5.Quranda Allahın adı olaraq da
keçir.
Vəladət - (Ər.) Doğuş, dünyaya gəlmək, ortaya çıxmaq.
Vəlayə - (Ər.) Falçı qadınlar.
Vəlayət - (Ər.) l.Vəlilik. Vəliliyə çatmış olan kimsənin halı və sifəti. 2.Başqasına sözünü keçirmə. 3.Dostluq,
sədaqət.
Vəli (Vəliyyə) - (Ər.) 1.Uşağa baxım və idarəsi üzərində olan, hal və hərəkətlərindən məsul olan kimsə,
hami, himayədar, qəyyum . 2.Dost, yaxın. 3.(Farsca) Lakin,ancaq,amma. 4.Ağa. 5.Allahın sevimli qulu,
övliyalığa çatmış. - Allahın adlarındandır.
Vəlimə - (Ər.) Toy ziyafəti, evlənmə, toy.
Vəliuddin - Allaha yaxın adam, mömin, allahdanqorxan, dinin himayəçisi.
Vəcahət - (Ər.) 1.Gözəl üzlülük, göstərişlilik, gözəl üz. 2.Möhtərəmlik, qürur.
Vəli - (Ər.) Bir vilayəti idarə edən ən böyük məmur.
Vəlican - (Ər.) Candan sevən, dost, yakın.
Vəlid (Vəlidə) - (Ər.) Yeni doğulmuş uşaq. Kişi uşaq, kölə. səhabə adlarındandır.
Vəliyəddin - (Ər.) Dinin sahibi. Dinin dostu.
Vənnac - (Ər.) Çox parıltı. Çox alovlu.
Vəsahəddin - (Ər.) Dinin ucalığı, qüruru.
Vəsamət - (Ər.) Gözəllik, gözəlolma. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Vəsilə - 1.Ayrılmaz, qovuşmuş. 2.Vasitə. 3.)Səbəb 4)Bəhanə. 5.Fürsət.
Vəssaf - (Ər.) Xüsusiyyətlərini bildirərək izah edən ya da tərifləyən.
Vəssal - (Ər.) 1.Vəsledən, çatdıran, birləşdirən. 2.Köhnə yazılı bir kitabın səhifələrini ayıran sənətkar.
Vəssalə - (Ər.) Köhnə yazma əsərlərin kənar qisiminə kağız əlavəsi ilə edilən təmir şəkli
Vəzir - (Ər.) Osmanlı dövlətində ən yüksək dərəcə olan vəzirlik rütbəsində olan kimsə, dövlət işlərində
yüksək vəzifəli adam, nazir. 2.Şahmatda şahın yanındakı baş fiqurlardan biri.
Vidadi - Məhəbbət, rəğbət, sevgi.
Vildan - (Ər.) 1.Yeni doğulmuş uşaqlar. 2.Qullar, kölələr. Quranda zikr edilmişdir.
Vurğun - (Tür.) 1.Birinə aşiq, vurulmuş. 2.Allaha, peyğəmbərə vurğun olmaq.
Vüqar - Qürur, itaətkar.
Vüsal - Murada catmaq,vəfalı.
Vüsalə - (Ər.) 1.Qovuşma, çatma ilə əlaqədar. 2.Sevgi, məhəbbət, səadət.
Y
81
Yadigar - Yada salan, xatırlayan. 2.Yadda saxlamaq üçün verilən hədiyyə. 3.Heykəl,büst,abidə
Yağmur - (Tür.) Göydən damlalar halında düşən su.
Yaxşıxan - (Tür.) Gənc, gözəl hökmdar.
Yaqub - (Ər.) 1.Vəfalı ata. 2.İzi ilə gedən. 3.Erkək kəklik. 4."Təqib edən, izləyən". - Hz. Yusif (ə.s.) -ın atası
ve Qur'an-ı Kərimdə iadı keçən 25 peygəmbərdən (Hz. Yaqub). Hz. İshaq (ə.s.) -ın oğlu.
Yaqut - (Ər.) 1.Parlaq qırmızı, şəffaf qiymətli daş. 2.Sibirin şimal hissəsində yaşayan bir Türk qövmü. - Kişi
və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Yalçın - (Tür.) 1.Dik. 2.Hamar, sürüşkən. 3.Parlaq, cilalı. 4.Igid, üsyançı. 5.Böyük, əzəmətli.
Yalçınər - (Tür) Çətin, sərt igid.
Yaman - Pis, yaxşı olmayan.
Yanıq - (Tür.) 1.Yanmış olan, əsmər. 2.Duyğulu, toxunaqlı. 3.Qovrulmuş, inkişaf etməmiş. 4.Aşıq.
Yardil - (Fars.) Gönül dostu, sevimli. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Yarəli - (Fars.) Əlinin dostu.
Yarqaya - (Tür.) Dik, uçurumlu qaya.
Yasəf - (Ər.) Hz. Nuh (ə.s.) - ın üçüncü oğlu. Tufandan sonra Xəzər dənizinin şimalına yerləşmişdir. Türk
soyunun atası olduğu deyilər.
Yasəmən - (Fars.) Yazin əvvəlində ağ,qırmızı və bənövşəyi rəngdə ətirli slxımvari çiçək açan ağacın gülü,
gözəl qoxulu və əksərən ağ və ya sarı çiçək açan. (jasminum).
Yasin - (Ər.) Quran-ı Kərimin 36 -cı surəsinin başlanğıcı. Əsl mənası bilinməməklə birlikdə, "Ey insan, Ey
Seyid" kimi müxtəlif mənalar çıxarılmışdır. 3.Məhəmməd peyğəmbərin adlarından biri
Yasir - Yüngül, sərbəst.
Yasirə - Mərhəmətli.
Yaşar - (Tür.) 1.Doğulan uşağın uzun ömürlü olması diləyiylə qoyulan addır. - Kişi və qadın adı olaraq
istifadə edilir. 2.Yaşamaq, mövcud olmaq, yaşayan
Yaşanur - (Tür.) Yaşamaq və nur sozlərindən birləşmiş ad.
Yavər - (Fars.) 1.Köməkçi, yardımçı. 2.Adyudrant. 3.Keçmş İran ordusunda və polisində; mayor.
Yavuz - (Tür.) 1.Yaman güclü, gözəl. 2.Sərt, şiddətli, çətin, iti. 3.Fövqəladə, müthiş, müstəsna. 4.Səhv, pis
azğın. Yavuz Sultan Səlim. Xilafətin Osmanlılara keçməsini təmin edən doqquzuncu Osmanlı padşahı.
Yavuzcan - (Tür.) Güclü şəxsiyyəti olan, kimsə.
Yavuzər - (Tür.) Cəsur, güclü kişi.
Yavuzxan - (Tür.) Güclü hökmdar.
Yayla - Səmimi.
Yazgülü - (Tür.) Yazda açan gül.
Yeganə - 1.Tək, səmimi. 2.Birinci,birinci olaraq. 3.Yalnız tək, vahid, tək, bir dənə. 4.Nadir, çətin ələ düşən.
Yekdanə - (Fars.) 1.Həyat yoldaşının bənzəri olmayan, tək. 2.Bir növ boyunbağı.
Yekparə - (Fars.) Tək parça, bir parça.
Yenisu - (Tür.) Yeni su. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Yesarət - (Ər.) 1.Asanlıq. 2.Zənginlik.
82
Yetər - (Tür.) Sonuncu olması istənən uşaqlara verilən adlar. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Yezid - Hz. Müaviyənin ( r.a.) oğlu və Əməvilər dövlətinin ikinci xəlifəsi. Şamda doğulub. Zamanında
Kərbəla hadisəsi meydana gəldi. - O zamandan bu adın istifadəsinə son qoyuldu.
Yəhya - (İbr.) "Allah lütfkardır" mənasında. Quran-ı Kərimdə 5 yerdə adı keçən və Zəkəriyyə (əs) -ın oğlu
olan peyğəmbər.
Yəmən - Xoşbəxtlik, səadət.
Yılmaz - (Tür.) Qorxmayan, qoçaq bezməyən, əzmli, təmkinli.
Yusif - 1.Artım, gəlir. 2.Gözəlliyi ilə məşhur olub Misirdə qul kimi satılmış və sonradan peyğəmbər olan
adam.
Yunis - (Ər.) 1.İlıq və isti dənizlərdə yaşayan, məməli heyvan. 2.Bir sıra ulduzun adı. 3.Uzun müddət bir
balığın qarınında qaldığı rəvayət edilən və Quran-ı Kərimdə adı keçən 25 peyğəmbərdən biri.
Yunus - Göyərçin.
Yurdagül - (Tür.) Ölkənə gül. Qanun üçün faydalı ol.
Yurdanur - (Tür.) Yurduna, ölkənə işıq saç, işıqlandır.
Yurdcan - (Tür Vətənə canlılıq verən.
Yurdsevən (Yurdsevər) - (Tür.) Yurdunu, millətini sevən. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Yüksəl - Yüksəlmək.
Yümni (Yümniyə) - (Ər.) 1.Uğurlu, bacarıqlı. İşi sağ əli ilə görən. Qiyamət günündə kitabını sağ tərəfindən
alacaq olan. 2.Uğura aid, uğurla əlaqədar.
Z
Zabil - 2.Qısa boylu. 2.Zabit, əsgərə əmr edən rütbəli əsgər.
Zabir (Zabirə) - (Ər.) Möhkəm, güclü.
Zabit - (Ər.) 1.Əsgərə əmr edən rütbəli əsgər, əmr edən, hökm edən, 2.Hərb və polis sistemində komanda
heyətində olan şəxs. 2.Ticarət gəmilərində gəminin hərəkətini idarə edən idarəçi, nizamlayan. 3.İdarəetmə
gücü olan. (məcazi): tutduğunu qoparan, dediyini etdirən kimsə.
Zabitə - 1.Qayda, ümumi qayda. 2.İntizam.
Zafir - (Ər.) Zəfər qazanan, üstün gələn.
Zahib - 1.Gedən, gedici. 2. Bir zənnə qapılan, bir fikrə uyğun gələn.
Zahid (Zahidə) - (Ər.) 1.Şübhəli şeyləri belə tərk edərək günahdan qaçan. 2.Allahın adamı, mömin, dünya
malından imtina edib Allaha ibadətlə məşğuı olan. 3.Pəhriz adən.
Zahir (Zahirə) - (Ər.) 1.Aşkar,açıq aydın. 2.Parlaq, parlaq ulduz. 3.Xarici görünüş, bayır tərəf. - Allahın
adlarındandır. Quran-ı Kərimdə Hədid surəsi 3 -cü ayədə keçir.
Zaim - 1.Zamin. 2.Şahzadə.3.Şef, lider.
Zaki - (Ər.) 1.Qabiliyyətli, qadir. 2. Təmiz, ismətli.
Zakir, (Zakirə) - (Ər.) 1.Zikr, zikr edən, yada salan, təsbeh çevirən, xatırladan, qeyd edən, təkyədə zikr
oxuyan, anan. 2.Allahı lazım olduğu kimi təşbeh və tehmid edən, Quranı öyüd-nəsihət verici, gerçək bir zikr
olaraq görən.
Zaqir - (Ər.) Köməkçi.
Zaliyə - (Ər.) Açıq rəngıi saçları oln qız.
83
Zaman - Vaxt, dövran, cağ.
Zambaq - (Ər.) Gözəl və iri çiçəkli bir bəzək bitkisi.
Zamiq - Etibarlı, məntiqli.
Zamin (Zaminə) - Zəmanət verən.
Zamir (Zamirə) - (Ər.) 1.Daxili, üz. 2.Ürək, vicdan. 3.Könüldə gizli olan sirr. 4.Ağıl, əsrarəngizlik. 5.Adın
yerini tutan söz.
Zanbaq - Gözəl qoxulu bir çiçək.
Zaur - (Ər.) Ərəbcə "Zühur" sözündən - Görünmək, tanınmaq, məşhur olmaq, meydana çıxmaq.
Zehni (Zehniyə) - (Ər.) Zehinlə, ağılla əlaqədar.
Zeycan - (Fars.) Candan, cana yaxın.
Zeyd - 1.Əlavə edən, böyüdən. 2.Bolluq.
Zeynal - (Ər.) Bəzək.
Zeynəb - (Ər.) 1.Qiymətli daşlar, ləl-cəvahiratlar. 2.Gözəl, yaraşıqlı.
Zeynəddin - (Ər.) Dinin zinəti, bəzəyi.
Zeynəl - (Tür.) (Bax. Zeynəlabidin) Zeynəlabidin adından qısaldılmış ad.
Zeynəlabidin - (Ər.) İbadət edənlərin bəzəyi.
Zeyni (Zeyniyə) - (Ər.) Bəzəklə əlaqədar.
Zeynulla - (Ər.) Allahın zinəti.
Zeyrək - (Tür.) 1.Maraqlı. 2.Cəlb edici. 3.Ağıllı, ağıllı.
Zeytunə - (Ər.) Zeytun, həmişəyaşıl ağac.
Zəfər - (Ər.) l.Məqsədəçatma, məqsədə yetişmə, nail olma, uğur. 2.Qalib, düşməni məğlubetmə,
üstüngəlmə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Zəfirə - (Ər.) 1. Nəzakətli və xoş danışan, incə və xoş rəftarlı olan kimsə, nəzakətli. 2.Incəliyi, lətifliyi ilə
xoşuna gələn.
Zəhra - (Ər.) Ay üzlü, ay kimi parlaq və saf olan. Çox parlaq və safı, aydın. - Hz. Məhəmmədin qızı
Hz. Fatimənin ləqəbi.
Zəka - Saflıq, xalislik.
Zəkavət - (Ər.) Zəka, ağıllılıq.
Zəkəriyyə - (Tür.)1.Agıllı, düşüncəli. 2.Quran-ı Kərimdə adı keçən peyğəmbərlərdən biri.
Zəki (Zəkiyə) - (Ər.) 1.Zəkalı tez anlayan və qavrayan. 2.Zəka ifadə edən. 3.Saf, xalis,təmiz, yaxşı.
Zəkirə - (Ər.) Yaddaşı güclü olan, unutmayan.
Zəkiyə (Zəkiyyə) - (Ər.) Anlayışlı, qavrayışlı, zəka sahibi, alicənab, gözəl, cazibədar, agıllı, təmiz, suçsuz.
Zəlikə - (Ər.) Şirindilli.
Zəlimxan - (Tür.) "Zalım xan" - sözündən...
Zəminə - (Fars.) 1.Yer, yer üzü, torpaq, quru sərhi. 1.Zəmanət, təminat. 3.İlk şərt, ilkin şərait.
2.Əsas, dayaq. mövzu, tema.
Zərnigar - (Fars.) Qızılla işlənmiş, zərli.
84
Zənnişan - (Fars.Ər.İbr.) Məşhur, tanınmış qadın.
Zərəfşan - (Fars.) 1.Altın saçan, altın saçıcı, qızıl saçan, qızılı. 2.Bir lalə növü.
Zərgül - (Fars.) Qızıl kimi.
Zərif - (Ər.) Mehriban, gözəl, əzizim.
Zərifə - Zərif, yumşaq, incə hərəkət etmək.
Zərin - (Fars.) Altından olan, qızıl kimi parlaq olan, sarı olan. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Zərinə - Qızılı.
Zərqələm - 1.Qiymətli, dəyərli. 2.Qızıl qələm.
Zərnişan - (Fars.) Qılınc kimi şeylərin üzərinə qızılla edilən mozaika, bəzək.
Zərarə - (Fars.) Saçıntı, saçılan şey. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Zərrin - (Fars.) 1.Qızıldan məmulat. 2.Qızıl rəngində, sarı. 3.Parlaq. 4.Gözəl qoxulu bir cins çiçək.
Zərvər - (Fars.) Qızıl zərli olan. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Zəvahir - (Ər.) 1.Parlaq ulduzlar. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ziba - (Fars.) 1.Yaraşıqlı, gözəl. 2.Bəzəkli, zinətli. 3.Fars dilində "gözəllik" mənasını daşıyır.
Zihiccə - Ərəblərin on ikinci ayı. Qurban bayramı, bu ayın onuncu gününə təsadüf edir.
Zinət - (Ər.) Bəzək, yaraşıq.
Zinnur (Zinnurə) - (Ər.) Nurlu, işıqlı, aydın.
Zirba - Uca, hündür.
Zivər - (Fars.) Bəzək, daş-qaş. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ziya - (Ər.) Işıqlı, İşıqlıq, parlaqlıq, nur, nurlu, işıq.
Ziyad - (Tür.) 1.Üstün, artıq. 2.Lazım olandan çox, bolluq, çoxluq.
Ziyəddin - (Ər.) Dinin işığı, nuru.
Zoya - Həyat (Yunancadan).
Zöhrab - Parlaq, aydın.
Zöhrə - (Ər.) 1.Çoban ulduzu, venera. 1.Karvanqıran. 2.Eşq ilahəsi.
Zübeydə - (Ər.) 1.Öz, əsl, cövhər. 2.Çiçək, gül.
Zühdiyə - (Ər.) Hər cür zövqə qarşı olaraq özünü ibadətə verən.
Zülal - (Ər.) 1.Yüngül, saf və şirin su.
Züleyxa - (Ər.) 1.Su pərisi. 2.Hz. Yusifin xanımı, gözəlliyi ilə tanınmışdır.
Zülfət - (Ər.) Qıvrımsaç.
Zülfi - (Ər.) Qılıncın qəbzəsınə vurulan bəzək.
Zülfibar - (Fars.) Dağılmış, saçılmış saç.
Zülfiqar - (Ər.) 1.Qilinc adı. 2.Hz. Peyğəmbərin Hz. Əliyə hədiyyə etdiyi çəngəl ağızlı qılınc.
Züfiyar - (Fars.) Sevgilinin zülflü saçı.
Zülfizar - (Fars.) Ağlayan, inləyən saç.
Zümrə - (Ər) 1.Gözəl, yaxşı əxlaqlı. 2.Cəsur, igid, ürəkli. 3.Ağıllı, savadlı qadın.
85
Zümrüd - (Ər.) 1.Parlaq yaşıl rəngli qiymətli daş. 2.Dəyərli, qiymətli.
Zürrarə - (Ər.) Saçıntı, saçılan şey
