Dünyaya böyük ideyalar bəxş etmiş 10 dəli dahi {3}
Pasiyent 3: Ernest Heminquey
Amerika yazıçısı (1899-1961)
Diaqnoz: Kəskin depressiya, zehni pozğunluq.
Simptomlar: İntihara meyllilik, təqib maniyası, əsəb pozğunluqları.
Xəstəlik tarixçəsi: 1960-cı ildə Heminquey Kubadan ABŞ-a qayıtdı. Qorxu və inamsızlıq hissi, depressiyalar onu narahat edirdi, o yaza bilmirdi, buna görə də könüllü olaraq psixiatrik klinikada müalicə almağa razılaşdı. Heminquey 20 elektroşok seansı keçirtdi, bu prosedurlar haqqında o belə yazır: «Mənə elektroşok təyin edən həkimlər yazıçıları anlamırlar: Mənim kapitalım olan beyinimi dağıtmaq və yaddaşımı silib məni həyatın kəndarına atmağın mənası nə idi? Bu parlaq müalicə idi, ama onlar pasiyenti itirdilər».
Heminquey klinikadan çıxdıqdan sonra əmin oldu ki, əvvəlki kimi yaza bilmir və ilk intihar cəhdinə təşəbbüs etdi, ancaq yaxınları ona mane oldular. Həyat yoldaşının xahişi ilə o təkrar müalicə kursunu keçdi, amma öz niyyətini dəyişmədi. Çıxdıqdan bir neçə gün sonra qoşalülə tüfəngdən başına atəş açaraq intihar etdi.
Dünyaya bəxş edilmiş ideyalar: «itirilmiş nəsil» ideyası — Heminquey eyni dövrdə yaşamış yoldaşı Remark kimi, konkret müharibənin dəyirman daşlarıyla üyüdülmüş konkret nəsli nəzərdə tuturdu, ancaq termin cəzbedici oldu — o vaxtdan hər nəsil özünü itirilmiş hesab etmək üçün səbəblər tapır. Yeni ədəbi fənd, «aysberq metodu», yəni xəsis, quru mətnin səxavətli, ürəkparçalayan mətnaltı mənaları nəzərdə tutması. Heminqueyin qəhrəmanı — mübarizənin faydasız olduğunu anlasa da, sonuna kimi mübarizə aparan, sərt və susqun döyüşçüdü.
Ovçu, əsgər, idmançı, dənizçi, balıqçı, səyahətçi, Nobel laureatı, bədəni tamamilə çapıqlarla dolu olan Heminqueyin özü isə təəssüf ki sonuna kimi mübarizə aparmadı. Lakin yazıçı öz ideallarına xəyanət etmədi. «Kişinin yorğan-döşəkdə ölməyə haqqı yoxdu, — deyirdi o — Kişi ya döyüşdə ölməlidi, ya da alnına güllə sancmalıdı».
