Həddindən artıq küsəyənliyin altında yatan səbəblər və xilas olma yolları

Ətrafımızdakı insanların davranışlarını, söylədiklərini, hətta söyləmədiklərini davamlı qiymətləndirər, bunlarla əlaqədar özümüz tərəfindən şərhlər edər və nəticəsində özümüzü bir duyğu içinə salarıq. Həddindən artıq küsəyənliklə edilən şərhlər nəticəsi bir çox fərqli duyğulanın içinə girə bilərik.Tez-tez etdiyimiz şərhləri özümüzə, "mənliyimizə" topdan bir dəyər biçərək edər və bunun nəticəsində özümüzü bədbəxt, dəyərsiz, hirsli və ya narahat bir duyğu içinə salarıq.

Həddindən artıq küsəyən biri üçün ya özüylə əlaqədar başqalarının söylədikləri və düşündükləri çox əhəmiyyətlidir ya da özü çox ‘əhəmiyyətli biri' olduğu üçün davamlı onunla əlaqədar danışılar və ya düşünülər. Bu iki vəziyyətdə də ümumiyyətlə edilən səhv zehin oxumaqdır. Edilən hər hərəkət, deyilən hər söz bir şey eyham edir, bir mənanı verir.

Evində qonaq ağırlayan bir qadın, qonaqları bir başqasının evinin nə qədər dağınıq olduğundan danışırsa, mütləq bu ona atılan bir daşdır. "Qəti mənim evimin dağınıq olduğunu düşünürlər" şəklində bir şərh edər. Bunun təməlində isə başqalarının da özü kimi hiss edib davranacağı inancı vardır.

Bu kimi həddindən artıq küsəyənliklə edilən qiymətləndirmələrdən və ağır nəticələrindən qaçınmaq üçün zehin oxumaqdan və digərlərinin bizim haqqımızdakı fikirlərinə həddindən artıq əhəmiyyət verməkdən uzaq dayanılması lazımdır.

Bunun üçün edilə biləcəklər:

Başqalarının sizin haqqınızda düşündüklərinin yalnız düşüncə olduğunu unutmayın.

Sizin haqqınızda düşüncəsini ifadə edən ya da qiymətləndirmə edən kəslərin nə qədər mütəxəssis olsa da yanıla biləcəklərini unutmayın.

Digərlərinin fikirlərini qiymətləndirmə və qəbul etməmə haqqınızın olduğunu unutmayın.

Heç kim, siz icazə vermədiyiniz müddətcə, sözləriylə ya da rəftarlarıyla sizi incidə bilməz.

Digərlərinin ağılından keçənləri bilmə kimi bir gücümüzün olmadığını qəbul edin.

Səmimi olduğunuz kəslərə həqiqətən nə düşündüklərini, nə söyləmək istədiklərini açıqca problem və təxmin icra etmək kimi çətin bir işin içinə girməyin.

Edilən tənqidləri bütün mənliyinizə deyil o ankı davranışa istiqamətli şərhləri qiymətləndirin.