▲Zaman...Ömür və...Biz▼

Çünki eyni zaman dilimini, müsəlmanlarla, münafiqlərlə, kafirlərlə və hətta heyvanlarla birlikdə yaşayırıq. Məsələn otladıqdan sonra bir tərəfə çəkilib asta-asta gövşəyən bir inəyə baxın. “Bu inək üçün zaman qiymətlidir!” deyə bilərsinizmi? Halbuki müşriklərin və kafirlərin yaşadıqları zamanı necə və hansı əməllərlə keçirdiklərinə baxaraq, gövşəyən inəklərin zamanlarını daha təmiz və faydalı keçirdiyini görə bilərsiniz. “Kaş ki, onların da zamanı inəklərin yaşadıqları zamanlar kimi təmiz olsaydı!” deyə bilərsiniz.
Lakin məsələni özümüzə görə dəyərləndirdiyimiz zaman, müsəlmanlar olaraq bizlərin vəzifəsi; yaşadığımız zamanı həqiqi mənada dəyərləndirməyimizdir. Zamanın dəyərini bilərək, zamanı həqiqi mənada dəyərləndirmək isə şübhəsiz ki, yaşanan zaman kəsiyində dəyərli şeylərin, dəyərli əməllərin edilməsi ilə mümkündür. İlahi mesajda bəyan edilən ölüm və ölüm sonrası hesabını düşünərək etdiyimiz və edəcəyimiz bütün Rəbbani əməllər yaşadığımız və yaşayacağımız zamanları dəyərləndirəcək, dəyərli edəcək əməllərdir. Belə ki, hesabını verə biləcəyimiz anlar, hesab şüuru ilə yaşadığımız belə anlardır.

Başqa sözlə hər gün öz nəfsimizə yönəltdiyimiz “Bu gün Allah üçün nə etdin?” sualını deyil, “24 saat ərzində Allah üçün etməli olduqlarından nələri etmədin?” sualını cavablandırmalıyıq. Çünki möhtəşəm hesab günündə Allah üçün etdiklərimizdən deyil, etməli ikən etmədiklərimizdən hesaba çəkiləcəyik.
İlahi mesaj, bütün bunları idrak edə bilməyimiz, yaşadığımız zamanın qiymətini anlamağımız üçün bizlərə ölüm həqiqətini xatırladır. Önəmli olan məsələlərdən biri də odur ki, bizə öləcəyimizi xatırladan bu ilahi mesajlar nə zaman öləcəyimizi bildirməyib. İnsan ömrü bəlli bir müddət ərzində standart hala gətirilməyib. Bunun hikməti, ölümün hər an gələ biləcəyini anlayaraq buna hazılıqlı olmağımızı təmin etmək üçündür.

Bilirikmi?
Bu şüurla yaşayırıqmı?
Etməli olduğumuz xeyirli əməllərdə bu şüurla hərəkət edib tələsirikmi?
Halbuki, bu şüura sahib olaraq bütün xeyir əməllərdə tələsməli deyilikmi?
Məsələn; nə zaman partlayacağı bəlli olmayan saatlı bombanın yanında dayanmış olsanız onun əqrəblərini geri çəkmək üçün tələsməzsinizmi? “Necə olsa da hələ partlamaz deyib o saatlı bombanın yanında çay içib, söhbət etməyə və ya üç-beş qəpik pulunuzu mal sevgisi ilə təkrar-təkrar saymağa, ya da televizor seyr etməyə davam edərsinizmi?
Və ya zəngin nə zaman çalacağını bilmədiyiniz bir imtahanda olsanız, bildiyiniz cavabları yazmağa tələsməzsinizmi? Ya yanınızdakılarla zarafat edib “oğlum adam olacaq, gözəl-gözəl baxacaq, daha sonra yazacaq...” laylasını oxuyacaqsınız? Ya da xəttiniz incə və gözəl olsun deyə davamlı qələmini yontan, əslində ömrünü yontmaqda olanlar kimi davranacaqsınız?

Halımıza baxaraq,
yaşadığımız zamanı necə keçirdiyimizə baxaraq, özümüzə gəlməyin vaxtı yetişmədimi?
Yoxsa insan ömrünü uzun hesab edirik? “Bu gün olmasa sabah olar” deyərkən daha çox zamanlar, daha çox sabahlar yaşayacağımızımı zənn edirik?
Halbuki insan ömrü, həqiqətləri anlayacaq qədər uzun, edilməli olanları gecikdirməyəcək qədər qısadır. Belə ki, Qurani Kərimdə; “Və onlar orda belə fəryad edəcəklər: “Rəbbimiz, bizi xilas et! (söz veririk ki) etdiklərimizdən daha faydalı əməllər edəcəyik” Sizə orada (dünyada) nəsihət ala biləcək olanın nəsihət ala biləcəyi qədər uzun ömür vermədikmi? Hələ bir xəbərdar edən də gəlmişdir. Elə isə dadın (əzabı). Zalımlara kömək edən olmaz” (Fatır, 37) buyuruğu ilə ömrün həqiqətlərini düşünə biləcək qədər uzun olduğu bəyan edilərkən, saleh əməlləri gecikdirməyəcək qədər qısa olduğuna da işarə edilmişdir.
Bu gün “insan ömrü uzundur, yoxsa qısa?” sualı ətrafında tədqiqat aparsaq bu suala fərqli cavablar veriləcək. Lakin huzuru-məhşərdə verilən cavablar eynidir...
Qiyamət saatının qopacağı gün, günahkarlar bir saatdan artıq (dünyada) yaşamadıqlarına and içərlər. (Rum, 55)
Gündüzün bir saatından başqa heç ömür sürməmişlər kimi bir yerə toplanacaqları gün onlar bir-birilərini tanımış olacaqlar. (Yunus, 45)
Ayədəki şəxslərin yaşadıqları ömürlə bağlı olan söz, həqiqi zaman anlayışına görə doğru bir sözdür. Belə ki, Rəbbimiz “...Həqiqətdə sənin Rəbbinin qatında bir gün sizin saymaqda olduğunuz min il kimidir” (Hacc, 47) buyuraraq, bizlərə həqiqi zaman anlayışını bildirir. Peyğəmbərlər bu həqiqəti dünya həqiqətini yaşayarkən idrak etmişdilər. Rəsulullahın (sas) dünya həyatı ilə bağlı olaraq “Mən səhradakı bir ağacın altında bir saat dincələn yolçu kimiyəm” deməsi, dünya həyatına bu həqiqət pəncərəsindən baxdığına işarədir.
Müsəlman olaraq bizlərin də bu həqiqəti öldükdən sonra deyil, ölümdən öncə qavramağımız vacibdir. Həqiqi zaman anlayışına görə bir saatlıq olan bu ömrü, Allahı razı edəcək əməllərlə, zikirlərlə gözəlləşdirərək dəyərləndirməliyik.

Cəhənnəmliklər yaşadıqları fürsətin dəyərini, bu fürsəti əldən verdikdən sonra anlayanlardır. Dünyada ikən televizor, kino və fərqli əyləncələrlə vaxt öldürən bu insanlar öldürdükləri vaxtın dəyərini yalnız o zaman anlayacaqlar. Belə ki, onlara verilən fürsətlərin dəyərini yalnız öldükdən sonra anladıqları üçün, bu fürsətləri yenidən yaşamaq və yenidən dünyaya dönmək istəyərlər.
Günahkarları Rəblərinin hüzurunda başları önə əyilmiş olaraq: “Rəbbimiz gördük və eşitdik; indi bizi (yenidən dünyaya) göndər, saleh əməllər işləyək, artıq biz həqiqətən inananlardanıq (deyə yalvardıqlarında) bir görsən.” (Səcdə, 12)
Dünyaya dönmək istəyən bir də şəhidlərdir: “Ya Rəbbimiz! Bizi dünyaya göndər, yenidən şəhid olaq, yenidən şəhid olaq, yenidən şəhid” deyərlər.
Bunu niyə edərlər?
Bildiyimiz kimi şəhidlər, Rəbbimizin qatında nemətlərlə -dirilməkdədirlər. Şəhadətin həqiqi əvəzi olan cənnətlə hələ ki, qarşılaşmayan, sadəcə bəzi nemətlərlə nemətlənən bu insanlar, onlara verilən bu nemətlərin qarşısında Allahın (c.c.) qədrini və qiymətini daha yaxından hiss edərək, daha yaxşı idrak edəcəklər.
Belə bir Rəbbimiz üçün, beləsinə gözəl bir Rəbbimizin razılığı üçün “Daha bir can, daha bir can, daha bir can verək” deyərək, bu arzularını dilə gətirəcəklər.
Rəblərini razı salmaq üçün təkrar-təkrar şəhid olmaq istəyəcəklər. Bir daha şəhid olmaq üçün yeni bir fürsət əldə etmək istəyəcəklər. Çünki belə bir fürsət çox gözlə bir fürsətdir. Çünki belə bir fürsət, hər gözəl şeyin olduğu cənnətdə belə olmayan bir fürsətdir.
Çünki cənnət belə, Allahı razı edə biləcəyimiz belə vaxtlar, belə fürsətlər yoxdur.
Aləmlərin Rəbbi olan Allahı (c.c.) razı etməyi, razı edilməkdən daha çox sevən mömünlər üçün, Allahı razı edə biləcəkləri bu vaxtlar, cənnət vaxtlarından daha sevimlidir.
Və bizlər,
Allahı razı salmaq istəyən biz möminlər, cənnətdə belə tapa bilməyəcəyimiz bu fürsətləri yaşayırıq. Sevdiyimiz Rəbbimizi razı sala biləcəyimiz bu anları, bu zamanları yaşayırıq.