Avl, Avliyə nədir?
Bir miras hüququ termini olaraq avliyə: Hissələri ayə və Hədislərdə təyin olunan ashabut-fəraizin hissələri cəmi, əsl məsələnin ortaq məxrəcindən böyük çıxarsa belə məsələyə "avl və ya avliyə" deyilir. Burada hissələr cəmi məxrəc qəbul edilərək, bu əksiklik hər varisə hissəsi nisbətində əks etdirilər. Başqa bir deyimlə hissələri o nisbətdə azalmış olar.
Avliyede hissələr, bütün varislərə kafi olmayan bir mal içində toplanmışdır. Hissələri vermək üçün yığmaq lazımdır. Ayə və ya hədisin gərəyi ilə sabit olan, şəxsən nassla sabit olmuş kimidir. İbn Abbas xaricində, digər səhabənin bu mövzuda icması vardır (əl-Məvsili, əl-Qoca, V, 96).
Avliyə ilk olaraq Hz. Ömər dövründə olmuşdur. Hz. Ömər (r.ə.) səhabə ilə müşavirə nəticəsi, hissələr cəmini məxrəc etmiş və bu yolla əksikliyi bütün varislərə əks etdirmişdir. Bu mövzuda ona, İbn Abbas xaricində qarşı çıxan olmamışdır (əl-Məvsili, a.k.ə, V, 97).
Avliyə məsələsinə nümunələr: Vəfat edən bir qadının varis olaraq; əri anası və iki dənə öz bacısı olsa miras hissələri və bölünməsi belə olar. Böyük/ər ikidə bir; ana altıda bir; iki bacı birlikdə üçdə iki hissə alar. Bu məsələdə ortaq məxrəc 6, hissələr cəmi isə 8 olar. 6 ortaq məxrəc ilə 8 hissəni vermək riyaziyyat baxımından mümkün olmadığından, hissələr 8 üzərindən verilər.
Avliyə üsulu ilə, miras varislərə bölünmə edilincə müəyyən hissələrində müəyyən ölçüdə azalma meydana gəlir. Beləcə miras qalan mal bütün hissələri qarşılamadığı halda hamısının varis olması təmin edilər.
Avliyede hissələr, bütün varislərə kafi olmayan bir mal içində toplanmışdır. Hissələri vermək üçün yığmaq lazımdır. Ayə və ya hədisin gərəyi ilə sabit olan, şəxsən nassla sabit olmuş kimidir. İbn Abbas xaricində, digər səhabənin bu mövzuda icması vardır (əl-Məvsili, əl-Qoca, V, 96).
Avliyə ilk olaraq Hz. Ömər dövründə olmuşdur. Hz. Ömər (r.ə.) səhabə ilə müşavirə nəticəsi, hissələr cəmini məxrəc etmiş və bu yolla əksikliyi bütün varislərə əks etdirmişdir. Bu mövzuda ona, İbn Abbas xaricində qarşı çıxan olmamışdır (əl-Məvsili, a.k.ə, V, 97).
Avliyə məsələsinə nümunələr: Vəfat edən bir qadının varis olaraq; əri anası və iki dənə öz bacısı olsa miras hissələri və bölünməsi belə olar. Böyük/ər ikidə bir; ana altıda bir; iki bacı birlikdə üçdə iki hissə alar. Bu məsələdə ortaq məxrəc 6, hissələr cəmi isə 8 olar. 6 ortaq məxrəc ilə 8 hissəni vermək riyaziyyat baxımından mümkün olmadığından, hissələr 8 üzərindən verilər.
Avliyə üsulu ilə, miras varislərə bölünmə edilincə müəyyən hissələrində müəyyən ölçüdə azalma meydana gəlir. Beləcə miras qalan mal bütün hissələri qarşılamadığı halda hamısının varis olması təmin edilər.
