126 yaşlı Eyfel
Bu il Eyfel qülləsinin tikintisindən 126 il keçib.
Eyfel qülləsi 1887 –1889 cu illər arasında Qustavo Eyfelin firması tərəfindən inşa etdirilib və fransız dövrünün 100 illik münasibəti ilə əlaqədar hazırlanmış mərasimlərə görə tikilib. Qüllənin tikilməsi haqqında Eyfel özü layihə irəli sürüb, lakin həmin vaxt ondan başqa 107 nəfər də bu mərasimin şərəfinə digər fikirlər də meydana atıblar. Bu mərasim 1789 – cu ildə Fransada baş vermiş intibahla əlaqədar olduğuna görə daha təntənəli surətdə keçiriləcəkdi. Həmin vaxt müxtəlif fikirlər irəli sürülsə də, onların içərisində yalnız 4 nəfər finala çıxmağa haqq qazandı. Məhz bunlardan biri də Qustavo Eyfel idi.
1889 – cu ildə qüllənin açılışı zamanı tam 10 min qaz fənərlərindən, iki projektordan və başında isə mayak kimi işıq əks edilib. İşıqların rəngləri mavi, ağ və qırmızı olmaqla Fransanın bayrağını ifadə edirdi. 1900 – cu ildə ilk dəfə olaraq işıqlı lampalarla qüllə bəzədilir. 1925 – ci ildə isə maqnat Andre Sitroenin avtomobil istehsalçısı kimi markası reklam olunub. Sitroen özü bu reklamı "Alovlar içərisində Eyfel qülləsi" adlandırıb. Eyfeldə həmin vaxt 125 min elektrik lampası quraşdırılmışdı. Demək olar ki, həmin müddət ərzində qüllədə çoxlu sayda reklamlar yerləşdirilməyə başladı və bu dünyanın ən hündür reklam yerləşdirmə yeri hesab olunurdu. Bu hadisələr tam 1934 – cü ilədək davam etdi. 2000 – ci ilin yeni ili ilə əlaqədar qüllədə bir çox dəyişikliklər edildi və hətta 2003 – cü ildə Eyfel yeni işıqdan hazırlanmış paltarını geyindi. Burada 40 km uzunluğu olan işıq sistemlərindən, 20 min lampadan və hazırlanmada 4,6 milyon avro dəyərində maliyyə xərcindən istifadə edildi.
"Eyfel" adı qülləyə onu inşa edən memarın - Qustav Eyfelin adından miras qalıb. Memar özü isə qülləni "300 metrlik qüllə" adlandırıb. Dünyada turistləri özünə cəlb edən məkanlar arasında ön sıralardan birini tutan Eyfel qülləsinə ildə 6 milyon turist baş çəkir. Bütün tarixi boyu isə qülləni görməyə gələnlərin sayı 236 milyonu keçib.
Eyfel qülləsi Mars adlanan stadionun yanındakı İen sütunları ilə üzbəüz olan Sena çayının yaxınlığında yerləşir.
Bu qüllə ilə bağlı bir çox maraqlı məlumatlar da var.
Deməli, 4 fevral 1912 – ci ildə Avstraliyalı Frans Reyşeld özü hazırladığı paraşutla qüllənin 60 m hündürlüyündən tullanmaq istəyir və havada olarkən paraşut açılmır. Çox təəəssüf olsun ki, onun bu hərəkəti böyük bir kədərlə nəticələnir.
1925 – ci ildə isə kələkbaz Viktor Lyustiq bu tikilini metalloma satmaq istəyir.
Üçüncü mərtəbədən baxarkən qüllənin ətrafındakı ərazilər günəşin şüalarının köməyi ilə tam 140 km ətrafı görmək mümkün olur.
Hazırda qüllədən televiziya, radio stansiyası, həmçinin mobil telefonların əlaqəsi üçün istifadə edilir.
2004 – 2005-ci illərdə isə 2012 – ci ilin Yay Olimpiya oyunlarının bu şəhərə salınması üçün reklam yerləşdirilmişdi.
1989 – cu ildə tikilinin tam 100 yaşı qeyd edildi.
Parisdə baş verən ən güclü küləklər belə bu qülləyə ziyan gətirmir, lakin isti günəş bura təsirsiz ötüşmür.
Hazırda Qüllənin üzərində olan mayak ora 1 yanvar 2000 – ci il tarixində qoyulub və 80 km uzaqlıqdan görmək mümkündür.
Aynur Alimuradbəyli
