Allahin verdiyi cana qıymaq günahdır.

"Qiyamet gunu her kesin emel defteri qarshisina qoyulacaq. Ya Mehemmed! O zaman gunahkarlarin orada yazilmish oz pis emellerinden onlara gore verilecek cezadan qorxduqlarini goreceksen. Onlar bele deyecekler: "Vay halimiza! Bu emel defteri niye hec bir kicik ve boyuk gunahimizi nezerden qacirmadan hamisini sayib qeyde almishdir!». Onlar (dunyada) etdikleri butun emellerin (oz qarshisinda) hazir durdugunu gorecekler. Rebbin hec kese haqsizliq etmez!" ("Kehf" suresi, 49)

1.Allaha sherik qoshmaq

Boyuk gunahlarin en boyuyu shirkdir. shirk Allaha sherik qoshmaq, Allahdan bashqa ilahi olduguna inanmaqdir. Yeni Allahin bir ortagi oldugunu qebul etmekdir. Bu menadaki shirk yalniz boyuk gunah deyil, eyni zamanda kafirlikdir. Qurani-Kerimde bele buyurulur: «Sizin Tanriniz tek olan Allahdir. Ondan bashqa Tanri yoxdur. O, rehmli ve merhemetlidir» («el-Beqere» suresi, 162). Allaha ortaq qoshan insan en boyuk gunaha batmishdir. Buna gore tovbe etmediyi muddetce Allah-Teala onu bagishlamaz. «Nisa» suresinin 48-ci ayesinde bele buyrulub: «shubhe yoxdur ki, Allah ozune sherik qoshanlari efv etmez, amma istediyi shexsin bundan bashqa olan gunahlarini bagishlayar. Allaha sherik qoshan shexs, elbette, boyuk gunah etmish olur». Ibadet yalniz Allaha edilir. Ona edilen ibadete bashqasini ortaq etmek shirkdir. Bezi insanlar ozleri de bilmeden bu gunaha batir. Onlarin Allah ucun olan hormet ve tezimin oxsharlarini insanlara da edirler. Halbuki her gun besh vaxt qildigimiz namazin her ruketinde oxudugumuz «Fatihe» suresinde: «Ey Rebbimiz! Biz yalniz Sene ibadet edirik ve Senden komek dileyirik» deyirik.

2.Adam oldurmek

Bu, Allah-Tealanin en gozel shekilde yaratdigi ve kainatdaki her sheyi xidmetine verdiyi insana haqsiz yere qiymaqdir. Dinimize gore her kes yashamaq huququna sahibdir. Bu huququ insana boyuk Allah vermishdir. Insani bu huququndan mehrum etmeye Allahdan bashqa hec kimin selahiyyeti yoxdur. Buna gore de bashqasini haqsiz yere olduren insan boyuk gunaha batmish olur. cunki Allah-Teala: «Allahin haram buyurdugu Cana haqsiz yere qesd etmeyin», -deye buyurmushdur («Isra» suresi, 33). Insanin oz canina qesd etmesi, yeni intihar etmesi de boyuk gunahdir. Peygemberimiz (s.e.s) buyurur: «Kim keskin bir aletle ozunu oldurse, o Adama cehennem ateshinde hemin aletle ezab verilecek».

3.Namuslu qadinlara bohtan atmaq

Bohtan bir insanin elemediyi sheyi elediyini ve ya soylemediyi sozu soylediyini iddia ederek ona qara yaxmaqdir. Qurani-Kerimde bele buyrulur: «Ey insan! Bilmediyin bir sheyin dalinca getme. cunki qulaq, goz ve urek sahibinin etdiyi emel, dediyi soz baresinde sorgu-sual olunacaqdir». Namuslu bir qadina bohtan atmaq onun heyatini mehv eder. cunki ismet qadinin en qiymetli varligidir. Bohtan onu yerle-yeksan eder. Gunahsiz insanlarin ezab cekmesine sebeb olmaq cox pis hereketdir. Insan ozune olmasini istemediyi bir sheyi bashqasina da etmemelidir.

4.Zina etmek

Zina bir-birile evli olmayan insanlarin cinsi elaqeye girmesidir. Dinimiz zinani qadagan etmishdir. cunki onun muxtelif zererleri var. Her sheyden evvel insanin saglamligini pozur. Bir cox zohrevi xesteliyin menbeyi zinadir. Aile ucun en boyuk tehluke shubhesiz ki, zinadir. Zina ailenin qurulmasina mane olur, qurulmush aileni ise dagidir. Aile ise cemiyyetin nuvesini emele getirir. Ushaq ailede boyuyur. Ailenin tehlukeye dushmesi cemiyyetin tehlukeye dushmesidir. «Isra» suresinin 32-ci ayesinde buyrulur: «Zinaya da yaxin dushmeyin. cunki o cox cirkin bir emel ve pis bir yoldur».

5.Muharibeden qacmaq

Dinimizin bize verdiyi bir sira vezifeler vardir. Veteni qorumaq ve lazim oldugu zaman onun ugrunda vurusharaq olmek bu vezifelerin en vaciblerinden biridir. Dinimiz esgerliye boyuk ehemiyyet vermishdir. Peygemberimiz (s.e.s) buyurur: «Serhedde bir gun novbet gozlemeyin bir ay gunduz nafile oruc tutub guce ibadet etmekden daha cox savabi vardir». Veten ugrunda doyusherken olenlere shehid deyilir. shehidlik ise bir muselmanin bu dunyada nail ola bileceyi en uca mertebedir. Peygemberimiz (s.e.s) oldukden sonra Cennete geden hec kimin butun dunyani ona verseler de, geri qayitmaq istemediyini bildirmishdir. Yalniz shehidlerin shehidliyin ucaligini gordukleri ucun dunyaya qayidib yene on defe shehid olmagi arzu edeceklerini xeber vermishdir.

6.Sehrbazliq etmek

Sehrbazliq cadu, efsun gozbaglayiciliq ve hiylegerlik sheklinde tezahur eden sheye deyilir. Sehr fikirleri qarishdirir, ureyi yaralayir, exlaqi yerle-yeksan edir. erle-arvadin arasini vurur, aile yuvasini dagidir. Insanlari bir-birile dushmen edir, cemiyyetde narahatliq yaradir. Mehz bu sebeblerle dinimiz sehrbaziligi qadagan etmish, sehrbazliqla meshgul olanlarin pis ruhlu insanlar oldugunu, dunyada ve axiretde perishan olacaqlarini bildirmishdir. Peygemberimiz (s.e.s) bele buyurur: «Kim falciya gedib onun soylediyine inansa, o adam Mehemmede nazil olan Qurani-Kerimi inkar etmish olar».

7.Yetim mali yemek

Yetimlerin ozu kimi mallarini da qorumaq her bir muselmanin vezifesidir. Onlarin malini oz mali kimi yeyenler boyuk gunah ishleyir. «Nisa» suresinin 10-cu ayesinde bele buyurulur: «Heqiqeten yetimlerin mallarini haqsizliqla yeyenlerin yedikleri qarinlarinda oda cevrilecek ve onlar qiyametde alovlu Cehenneme girecekler».

8.Ata-ananin uzune ag olmaq

Muselmanin iki esas vezifesi vardir: yalniz Allaha ibadet etmek ve Onun yaratdiqlarina shefqet ve merhemet gostermekdir. Ata-anaya xususile qocaldiqlari vaxt edilen xidmet insanin Cennete girmeye layiq gorulmesine, eksi ise Cehenneme girmesine sebeb olur. Peygemberimiz (s.e.s): «Bashi dashdan dasha deysin, yene bashi dashdan dasha deysin», - deye buyurmushdur. Ondan kimin, deye sorushduqda: «Ata-anasindan ikisinin ve ya birinin yashlandigi vaxtda komeyine yetishib, Cennete getmeyenin», - deye cavab vermishdir.

9.Yalan ve yalanci shahidlik

Xetir ve ya menfeet ucun mehkemede yalanci shahidlik etmek boyuk gunahdir. cunki yalanci shahid edaleti zedeleyir, haqqin tapdalanmasina ve gunahsiz insanlarin eziyyet cekmesine, zerer gormesine sebeb olur. shahidlik etdiyimz shikayetci yaxinlarimiz, sevdiklerimiz de olsa, yene shahidliyi Allah ucun etmeli ve dogrunu soylemeliyik. Qurani-Kerimde bele buyurulur: «Ey iman getirenler! shahidliyiniz ozunuzun, ata-ananizin, yaxin qohumlarinizin eleyhine olsa bele, edaletden mohkem yapishin Allaha shahid olun!» («Nisa» suresi, 135).

10.Ferz olan ibadetleri tergitmek

Ferz olan ibadetler dedikde, kelmeyi-shehadet, namaz qilmaq, zekat vermek, Hecce getmek, Ramazan orucunu tutmaq nezerde tutulur. Bu ibadetleri her bir muselmanin yerine yetirmesi lazimdir, ferzdir. shertlerini bildiyi ve imkani oldugu halda, bu ibadetleri etmemek boyuk gunahlardandir.

11.Tekebbur.

Insanin ozunu beyenmesi ve bashqalarinin yaninda lovgalanmasi tekebburdur. ozunden razi olan adami Allah sevmediyi kimi, insanlar da sevmezler. Qurani-Kerimde tevazokarliq teriflenmish, tekebbur, yeni ozunden raziliq ve lovgaliq pislenmishdir. Allah-Teala buyurur: «Adamlardan tekebburle uz cevirme, yer uzunde lovga-lovga gezib dolanma. Heqiqeten, Allah hec bir ozunden razini, lovgalanib fexr edeni sevmez!» («Lokman» suresi, 18). Bashqa bir ayede ise buyurulur: «Biz bu axiret yurdunu yer uzunde tekebburluk etmeyenlere ve fitne-fesad toretmeyenlere qismet edirik. Gozel aqibet ancaq Allahdan qorxub pis emellerden cekinenlerindir» («Qeses» suresi, 83). Peygemberimiz de (s.e.s) bele buyurur: «Cehennemlikleri size xeber verimmi? Onlar Dashurekli, malini xeyir ishden esirgeyen tekebburlu insanlardir»
Tete nikinin tewebbusu ve komeyliyi ile, kenidisine tewekkurler!